Home Publicaties Actueel 74 Actueel 76
 

Actueel 75

Er kwam een raar bericht uit financiële kringen: de firma Bührmann-Tetterode (met een umlaut) heet voortaan 'Buhrmann', zonder umlaut. Waarom? Adviseurs hebben gezegd dat de puntjes op de 'u' in Engelstalige landen (USA) tot heel veel onbegrip, misverstanden en fouten leidt. Niet, zo werd verduidelijkt, door het slechte opleidingsniveau van Amerikanen maar gewoonweg omdat de computers in de financiële wereld van beurzen, aandelen enz. alleen maar de gewone USA-letters kennen en het onzeker is hoe een naam met een umlaut erin verminkt wordt door de electronica. Er is nog een lange weg te gaan voor de Unicode!


Atari Messe

Ook deze herfst wordt er weer een grote Atari-beurs gehouden. Hij zal op dezelfde plek gehouden worden in Neuss als de vorige keer. Ook de verschillende standhouders die daar te treffen zijn zullen niet veel afwijken van de vorige keer. Hoogstwaarschijnlijk zullen zelfs dezelfde afgevaardigden van de redactie daar hun opwachting maken. Zij gaan berichten over alle nieuwe zaken en zonder twijfel opmerkelijke observaties doen.

Back-ups maken

Een harddisk kan op elk moment de geest geven. Met een oude 20 Mb Atari SH 204 harddisk had je 25 floppies nodig om de boel te backuppen. Met de komst van HD-floppydrives nog maar 14 stuks maximaal. Heel wat anders werd het back-up probleem met 80 Mb drives: 100 floppies is wel erg veel en een volledige backup vreet ook nog eens tijd. Je moet wel overgaan op 'incrementele' back-ups of ervoor kiezen alle files die reconstrueerbaar zijn (programma's b.v. die toch al van een floppy afkomstig zijn) niet te backuppen. Nu het al normal gaat worden om 11 gigabyte harddisks te bezitten, zitten we met een echt probleem. In het bedrijfsleven gebruiken ze 'streamers' om backups op te zetten maar die zijn erg duur in aanschaf en gebruik. Wat moet de thuiscomputeraar nu gebruiken voor zijn backup? Maar wat is nu de goedkoopste en handigste manier? Gezien de prijs zou ik zeggen: een andere harddisk. Een Zip-drive met verwisselbare 100 Mb schijven is ook een oplossing maar die komt meestal duurder uit. Voor mensen met heel veel data is een CD-Rom aan te bevelen. Maar er is 1 nadeel bij gebruik van bovenvermelde manieren: komt er brand dan is ook je backup beschadigd. Vandaar dat er providers zijn die een extra service leveren: backup bij hun op schijf. Voor een tientje per maand krijg je een aardige smak ruimte. Remmend zijn natuurlijk wel de telefoonkosten. En daar komt nog bij dat als je harddisk gecrashed is, je maar moet zien hoe je verbinding maakt met je provider.

ISA-bus

In de PC-wereld is de ISA-bus alweer op zijn retour: PCI is het nieuwe toverwoord. Maar in het verleden is het zinvol gebleken om de ST uit te rusten met een ISA-bus. Meestal was het een soort toegift bij een TOS 2.06 inbouwkaart, een geheugenuitbreiding of een versnellingskaart. Vaak werd de ISA-bus gebruikt om een grafische kaart aan te sluiten. Gezien het gebrek aan drivers voor Atari-computers was de keuze niet zo groot. Veel verkocht is de Tseng ET4000 (met een speciale NVDI-versie) of de ATI Mach32/64. Sinds kort zijn er weer interfaces in de handel die gemaakt worden door WRS Design. De naam is Panther/2 en de hardware maakt twee ISA-slots mogelijk compleet met interrupts, 8-bits toegang e.d. De firma is bezig om het tweede slot ook bruikbaar te maken. Een NE2000 Ethernetcard driver (software) wordt gemaakt. 'Alle Atari's in een snel netwerk' wordt mogelijk. In principe kan de hardware in elke ST, STE, MegaST, Mega STE ingebouwd worden maar hardware neemt ruimte in en ombouw in een tower-behuizing is aan te raden. Goedkoop is het niet: de Panther/2 adaptor kant en klaar kost DM 199,-. Goedkoop is wel een bijpassende grafische kaart: DM 99,- voor de ET4000 1Mb. Meer informatie bij WRS Design, Hohenzollernstr. 121, D-45888 Gelsenkirchen, Duitsland, tel. 0209/87 30 01.

Alles op het net!

Onze ST is heel goed bruikbaar gebleken voor muzikanten, DTP-ers, typewerk, administratie en besturing. In heel wat labs en fabrieken deden of doen ST-machines de regeling van fabricageprocessen. Eén van de reden voor het redelijk grote succes bij besturingstoepassingen is de eenvoudige programmeerbaarheid van ons systeem en de betrouwbaarheid van de hardware. Atari's gaan echt niet vaak kapot en een reserve exemplaar in de kast 'voor het geval dat' kost je ook de kop niet. Maar bij huis-, tuin- en keukengebruikers is nooit erg veel gebruik gemaakt van de besturingsmogelijkheden. Er zijn diverse fraaie interfaces gemaakt (meestal voor de ROM-poort) die honderden schakelaars en relais kunnen bedienen en stapgewijs voltages kunnen meten en maken, maar veel vraag was er niet naar die hardware. Er is een groep treintjesenthousiasten die Atari-computers gebruiken voor de besturing, maar daarmee heb je het wel gehad. Waarom toch? Simpelweg omdat (behalve die incidentele gevallen van een passende hobby) de meeste mensen thuis niets hebben staan om te bedienen. Ga bij uzelf maar eens in huis rondkijken. De wasmachine? De video-recorder? De koffiezetter? De stofzuiger? De koelkast? De tuinsproeier misschien?

Ik moest aan deze situatie denken toen ik een hoop gereutel vernam uit de hoek van Microsoft. Daar zijn ze bezig om Windows ook bruikbaar te maken voor kleine 'embedded processors'. Of dat iets bruikbaars oplevert moeten we maar afwachten; ik heb er niet veel hoop op want er is niemand bij Microsoft die goed is in realtime operatingsystemen en ik kan u verzekeren, dat is heel andere koek dan MS-DOS met Windows eroverheen! Aangezien bij Microsoft het Internet nu heel belangrijk is (dat moet veroverd worden of zo iets) reutelen Microsoft managers in elke derde zin die ze uitspreken het woord 'Internet'. Als ik het goed heb begrepen moet thuis alles verbonden worden met het Internet en Microsoft levert de software daarvoor. Maar ik kan niets bedenken dat zinvol is. Ik heb zelfs nog steeds niet de stereo-installatie op de TV aangesloten om beter geluid te hebben! En als ik ga kijken op het Internet wat voor soort apparaten benaderbaar en bedienbaar zijn dan is het ook weinig hoopvol. Er is in Engeland een tuin waar je de sproeier aan kan zetten, maar die is buiten werking omdat het al regent. Het bestuurbare modeltreintje is uit de rails gelopen enz. Er is ook een mogelijkheid om tegen een kat te praten maar de kat heeft nog nooit een miauw terug gegeven. Ik heb 1 bruikbare toepassing gevonden omdat die wat te schrijven oplevert. In Apeldoorn heeft iemand zijn deurbel 'met het Internet' verbonden. Op de home-page is te zien wanneer en hoe lang de bel werd of wordt ingedrukt. Ook worden er wat statistische berekeningen losgelaten op de gegevens. Dat is heel interessant want de spreiding in tijdsduur van het bellen is kleiner dan volgens het toeval te verwachten is. Men doet in Apeldoorn dus zijn best om een halve seconde lang de bel in te drukken. Apeldoorn heeft de naam om een saaie stad te zijn, nu valt ook op te merken dat ze daar heel keurige mensen hebben wonen: ze bellen niet te kort want dat staat zo gehaast en ze bellen ook niet te lang want dat staat opdringerig. Voor de rest daag ik alle lezers uit om in huis iets te vinden dat zinnig 'op het net' kan worden aangesloten.

TOS-source

Uit de USA komt het bericht dat Whizztronics te Long Island New York de sources heeft gekregen van TOS versies 4.04 en 4.92. Die zijn afkomstig uit de boedel van Atari/JTS. Er zijn nog wel moeilijkheden met de licentie en het recht om TOS te veranderen. Atari zelf had nl. nooit de rechten op GEM zelf, dus veranderingen in het grafische deel van TOS mogen niet gedaan worden. In elk geval krijgt Atari dus 'royalty' voor elke door Whizztronic verkochte TOS, aldus eigenaar Steven Cohen. Hoe het dus legaal kan dat er voor Hades en Milan een TOS 6 gemaakt kan worden aan de hand van oude TOS 5 beta-testversies is onduidelijk. Nog een leuk detail. Ooit werd er vlak voor de ondergang van Atari in dit blad gefilosofeerd over een nieuwe Atari-computer en hoe die eruit zou komen te zien. Wij gokten op een kruising tussen Falcon/TT en Jaguar spelcomputer. Van de laatste vooral het video-gedeelte dan. Steve Cohen van Whizztronic heeft de hand weten te leggen op een laboratorium exemplaar van de Atari Microbox. Daar zit een 68040 CPU in met 32-bits brede systeembus en drie expansion slots voor zaken als MIDI, serial, LAN e.d. Het video-subsysteem werkt met Jaguar chips en er zit een TOS 4.92 in. Van Atari-kant werd gezegd dat ze die experimentele computer nooit goed op gang hebben gekregen. Nu zou deze computer geen kans op de markt meer hebben want de huidige grafische kaarten (voor in de PCI-bus van de Milan b.v.) overtreffen in prestaties de Jaguar-chips.

SysInfo

Van Thorsten Berner, Harlinger str. 3, D-14199 Berlin Duitsland, komt het bericht dat versie 4.30 van SysInfo klaar is. Dit programma kan allelei gegevens ophoesten over hardware, software en een heleboel systeemzaken. De software is shareware en de maker verlangt DM 40,- voor een sleutel. Een oudere versie van dit programma (met beperkingen) is zonder twijfel ergens in de PD-bibliotheek van de Stichting ST aanwezig.

ACC'98

Deze herfst wordt er in Engeland een Atari-beurs gehouden. Onder de naam ACC '98 wordt die gehouden op 14 november in de Bingley Hall, Staffordshire Showground, Stafford, van 10 tot 4 uur. Voor ons is dat een eind weg nl. iets ten Noorden van Birmingham. De toegangskosten zijn œ3 en er wordt een bus (couch trip) vanuit Londen geregeld. Wie er allemaal mee doen? Nagenoeg alle ons bekende namen staan in de lijst: Atari Computing zelf natuurlijk, Titan Designs, Electronic Cow, Imprint Solutions (Calamus enz.), CyberStrider, FaST Club, System Solutions, Floppyshop enz. Meer info op hun internetsite.

GAL programmeren

Voor heel wat digitale schakelingen wordt gebruik gemaakt van zgn. GAL-chips. In elke chip zit een hele bende logische poorten die je door 'inbranden' met elkaar kan verbinden. Laten we eens een inzichtelijk voorbeeld nemen. Aan de ROM-poort moet een chip gehangen worden die relais aan- en uit gaat schakelen. Wat je hardwarematig moet doen is: kijken wanneer er (geldig) op de adresbus een gewenst adres staat. Zo ja, dan schakel je de chip aan. Daartoe moet je een handjevol adreslijnen gebruiken en een signaal dat aangeeft wanneer de adreslijnen een zinnige toestand hebben. Ga je de schakeling bouwen met AND- NAND- en OR-poorten dan heb je al gauw 4 chipjes nodig. Dan kan je beter een geprogrammeerde GAL-chip gebruiken: het is handiger, flexibeler en amper duurder.

Maar hoe programmer je nu GAL-chips met behulp van een Atari-computer? Door in het verleden de GAL-programmer van Maxon aangeschaft te hebben. Ook, en die mogelijkheid is alleen geldig voor knutselaars: een Maxon Eprom-programmer ombouwen volgens de aanwijzingen van Harun Scheutzow. Helaas, de firma Maxon verkoopt niet meer dus wat nu? Koop de GABI (=GAL Burner Interface) kant en klaar voor DM 150,- bij WRS Design, Hohenzollernstr. 121, D-45888 Gelsenkirchen Duitsland, tel.: 0209/87 30 01. Voor de deskundigen onder de lezers: er kunnen de types 16V8, 20V8 en 22V10 bewerkt worden in zowel normale als in A-, B-, C-, en D-type mode. De aansluiting gebeurt via de printerpoort (net zoals bij Maxon) en stroom komt via een stekkertje uit de joystick-poort. De software is gemaakt door Holger Zimmermann en Roland Skuplik. Er wordt gewerkt met de standaard files, in deze JDEC-files genoemd. Geprogrammeerde GAL's kunnen (zover niet daartegen beschermd) worden uitgelezen. Vanzelfsprekend werkt de software onder multitasking, kent drag&drop en dergelijke moderne foefjes. Op het beeldschermen zijn wel minimaal 640 x 400 pixels nodig om grafisch te kunnen werken en aan geheugen wordt maar 200 Kb verbruikt. Volgens opgave kan de GABI ook overweg met JEDI, een GAL-assembler programma van Ralf Zimmermann (broertje van Holger?). Zelfbouw is best mogelijk: DM 59,- voor printplaat, handleiding en software. Er wordt gebruik gemaakt van een DC/DC spanningsomzetter van type LP2951CN en die zijn lastig los te koop. De complete bouwdoos kost DM 99,-.

Scanners

Geregeld bellen mensen ons op omdat ze zo'n mooie kleurenscanner zo goedkoop kunnen kopen maar 'werkt het aan een Atari?' is de vraag. Meestal, zelfs al is het SCSI, niet. Er is geen software voor de aansturing. Van Homa Systems House, PO Box 52177 Ottawa Canada komt het bericht dat hun ScanX software de volgende scanners ondersteunt:

  • Microtek Scanmaker E3/E6/35t+
     
  • Umax Astra 1200S, VistaS6, S12, Powerlook II
     

Voor de emulerende Ataristen onder ons: het werkt ook op de PC met MagiC-PC en op de Mac met MagicMac. Er komt een XScan Pro versie maar daar is vertraging in opgetreden. Afwachten maar.

Telefoongebruik

Als we even afzien van het Internet dan zijn er diverse andere functies die een computer met modem kan verrichten. Faxen ontvangen en verzenden is er zo een. Maar de fax wordt in snel tempo irrelevant: bijna iedere firma heeft nu wel een e-mail adres voor brieven en andere berichten. In de praktijk blijkt men faxen niet te voorzien van veel handgeschreven informatie dus het argument van 'ik moet wel faxen' gaat minder op. Ook kan men een soort BBS-je gaan bedrijven met download mogelijkheid voor files en een mini-mailbox voor berichtjes. Vaak zijn modems ook geschikt voor voice-mail, maar helaas zijn onze ST-computers daar niet zo geschikt voor. Een Falcon daarentegen weer prima. Software waar we in dit verband aan denken is b.v. Coma, dat als de behoefte toeneemt uitgebreid kan worden. De goedkoopste uitgave kan in elk geval faxen ontvangen en verzenden, administratie van deze faxen bijhouden en wat er nog meer aan functies nodig is om soepel met faxen om te gaan. Te denken valt hier aan 's nachts faxen verzenden, automatisch prijslijsten versturen, een database met fax-adressen bij houden, faxen opvragen enz. Er is ook een mogelijkheid om een mailbox in te richten met een eenvoudige 'terminal' die Unix-achtige commando's begrijpt. Men kan aparte delen maken voor upload en download, gebruikersherkenning toepassen, ring-back gebruiken voor extra veiligheid enbepaalde delen afgrendelen met behulp van wachtwoorden en een toegangsniveau indeling. De Voice-versie maakt van de computer met geschikt modem en harddisk een luxe telefoonbeantwoorder. De Professional versie maakt een interactief voice- en fax-systeem mogelijk. De prijs van deze laatste versie is niet mis: DM 200,-. Wel valt aan te raden om voldoende geheugen in de computer te hebben zitten. Een fax is nu eenmaal een pixelbeeld en een A4-tje op 200 dpi neemt best wel veel plaats in! Gaat men met voice-mail werken dan is ook een redelijk grote harddisk geen luxe. Ook dient het modem voorzien te zijn van de juiste chipset zoals de Zyxel modems die bevatten (en ook de Elsa/triStar, de Creatrix, de US Robotics en de Cybermod modems). Verder verwacht een modem in voice-mail mode tenminste een datastroom van 38k4 b/sec. Denk eraan dat een onbehandelde 1040 ST b.v. maar 19k2 haalt op de modempoort. Heeft men ISDN dan kan Coma ook nog zien wie (welk telefoonnummer) er opbelt. Aan de hand daarvan kan actie ondernomen worden. Aangezien deze 'opbelherkenning' tegenwoordig ook via analoge telefoonlijnen mogelijk is, is het te hopen dat uw modem ook op een of andere manier dit weet te doen. Ons zijn geen ervaringen bekend en ook in de lijsten van eigenschappen die fabrikanten opgeven is tot op heden geen 'compatibiliteit met de PTT Telecom nummerherkenning' opgedoken. Helaas is het installeren van Coma geen eenvoudige zaak. Zo bleek dat de Falcon lastig deed omdat de 'silence recognition' aan stond. Op stiltes werd te pas en onpas gereageerd. Ook gaat de communicatie met sommige modems af en toe mis en wordt per ongeluk de verbinding verbroken.

WWW privacy

Het World Wide Web Consortium (W3C) maakt de open standaards voor het web. Momenteel maakt men zich zorgen over het privacy probleem. Toen de zaak werd opgezet heeft men daar nl. absoluut niet aan gedacht. En nu moet men een wereldwijde regeling treffen voor de vraagstukken van privacy, auteursrechten e.d. Het is naief om te denken dat een simple organisatie als W3C nationale overheden voor voldongen feiten zou kunnen stellen. Politici willen namelijk graag de illusie hebben dat ze sturend bezig zijn en niet gewoon reageren op dingen die al gebeurd zijn. Het eerste strijdpunt is de techniek om de gebruiker tegen ongewenste info te beschermen. Dan denkt men direct aan porno op het net. Maar net zo goed kan je denken aan autocratische regimes zoals China en Singapore die hun onderdanen zo een gecensureerd Internet kunnen aanbieden. Een andere zaak is: wat kunnen anderen over een gebruiker te weten komen via het Internet. Heel konkreet: hoe voorkom ik dat ik ongewenste mail krijg? Men moet binnenkort een besluit nemen over de P3P geheten techniek. Microsoft en Netscape hebben al gezegd dat ze het in hun browsers zullen inbouwen en ook de regering van de USA wil deze privacy-techniek niets in de weg leggen: 'de industrie moet het maar onderling regelen' is de teneur. Dat ligt anders voor de regelaars van de Europese Unie. Die menen dat P3P niet voldoet aan de richtlijn die tot scherpere wetgeving moet leiden. Die richtlijn zegt dat geen enkel bedrijf informatie over gebruikers van het net mag halen zonder dat eerst te vragen aan die gebruikers. Maar ja, hoe je zo iets technisch kan realiseren weet niemand. Als Microsoft besluit een standaard te accepteren dan kunnen de Europese tophaantjes kraaien wat ze willen: tegenhouden kunnen ze het niet. Het enige wat ze rest is dan bedrijven die op eigen bodem zijn gevestigd aan te pakken bij overtreding. En met een wereldomspannend Internet zullen buiten-europese bedrijven dan gaan doen wat Europese bedrijven is verboden.

Atari USA

Uit de USA kwam de noodkreet dat Toad Computers geen Atari meer doet. Wie is er dan nog over? Wel, voor zover wij weten staan er op ons lijstje de volgende: ATY Computers, ComputerVisions, Best Electronics, chroMagic, Computer Dungeon en Systems For Tomorrow. Dood is de Atari-scene in de USA dus niet!

Falcon RAM-cards

Er is wat stennis ontstaan over RAM-cards voor de Falcon. Wijzelf verkopen de oude voorraad van de ATIN-card die in 4 slots 16 Mb bevat. Nadeel van die geheugenkaart is: we geven geen garantie dat die met alle types SIMM-geheugenmodules goed werkt. Maar ja, wat wil je dan ook voor f 25,- met een 'niet goed geld terug' garantie? De firma WB Systemtechnik uit Castrop Rauxel maakt ook een geheugenkaart. Tot hun stomme verbazing kregen zij klachten en wat bleek: in Engeland worden kopieën van de kaart gemaakt die het opdruk "FALCON 14/4 RAM 1993 Actionsoft Made in U.K." dragen. Volgens WB Systemtechnik krijgen mensen zelfs een copie van de WB handleiding geleverd. Kort en goed: er is iets niet koshjer.

Gokken op het Internet

Gokken doet een goed Christenmens niet. En omdat het ook verslavend is probeert de overheid ons tegen uitwassen te beschermen. Roken is slecht voor de gezondheid en de gezondheid van zijn burgers is een zorgpunt voor elke overheid. Alcohol is ook verslavend en dus moet alcoholisme bestreden worden. O.a. door stopjes op de TV. Die raden iedereen aan om niet alleen te drinken maar met maten. Aan de andere kant leveren accijns op drank en rookwaar aardig wat geld op; gokhuizen en loterijen vullen de schatkist met forse bedragen. Nu is gokken altijd al een duistere business. En met gokken op het Internet is dat dus dubbelop. Je komt nooit te weten of een loterij op het Internet ooit wel eens iemand heeft laten winnen. Het is heel lucratief want gok-sites schieten als zwammen de grond uit. En meestal zijn ze dan ook nog eens gevestigd in oorden die bekend staan om hun grote financiële vrijheid: Antigua, onze Antillen, Liechtenstein. En met de komst van de Euro zit dan ook Universal Casino's op Curaçao op rozen. Het Nederland Kansspelen Platform maakt zich dan ook zorgen om de aanzwellende concurrentie. Ook wordt het steeds simpeler om mee te spelen in de andere Europese loterijen zoals de Süddeutsche. En het wordt mogelijk om de prijzengelden met elkaar te vergelijken. Dat zal helemaal een ramp zijn voor de Nederlandse loterij want die moet 60 % weggeven aan goede doelen. Ook de overheid ziet het niet zitten als veel geld via het gokwezen naar het buitenland verdwijnt. Het is trouwens de vraag of wettelijk onze Nederlandse loterijen en gokpaleizen wel het Internet op kunnen. De wet zegt dat het aanbod van kansspelen beperkt moet blijven. Ook staat erin dat illegaal gokken bestreden moet worden. Op die laatste grond is b.v. toestemming gegeven tot invoering van het kraslot terwijl niemand ooit heeft kunnen waarmaken welke illegale zaken daarmee bestreden werden. Ook zegt de wet dat inkomsten voor de staatskas of goede doelen onvoldoende reden is om een casino of loterij te beginnen. Voorlopig valt te verwachten dat om budgetaire redenen de regering het virtuele gokken met echt geld op het Internet zal toestaan. Te verwachten valt dat de oppositie komt met: "jullie bestrijden dan wel het laagdrempelig gokken door fruitautomaten te verwijderen uit snackbars, maar jullie halen het via het beeldscherm nu zelfs de huiskamer binnen!" En gelijk hebben ze.

Emulatie

Al bijna twee jaar is David Sharp bezig aan een emulator om de Atari ST op een Acorn RISC OS computer na te doen. Sam Ellis schrijft de 'STem' in C++ met behulp van de GNU C++ spullen. In ons land zijn er erg weinig Acorn-computers. Belangstellenden moet ik verwijzen naar het ene internet of het andere adres.

GfA Basic

Aan de compiler en interpreter van GfA Basic is al tijden niets meer gedaan. Maar met behulp van de juiste bibliotheken, editors, resource makers en desktop komt met toch een heel eind. Inmiddels is FaceValue versie 2.1 uitgekomen. Op die manier wordt het maken van een grafisch interface tussen programma en gebruiker heel erg eenvoudig. Heel handig kan het zijn om je programma te voorzien van een BubbleHelp. Klikt de gebruiker met de rechter muisknop op iets dat die niet snapt dan verschijnt een tekstballonnetje met een korte verklaring. De juiste teksten moet je natuurlijk zelf opgeven (veel typewerk). Analoog aan wat ze op de Mac bedacht hebben kan je nu ook in GfA Basic gebruik maken van tear-off popups. Al met al: GfA-programmeurs kunnen zich aan de aanschaf van dit stukje gereedschap echt geen buil vallen. De prijs is DM 80,- bij de maker: H.Werzog, Vorgartenstr. 9, D-66242 Homborg Duitsland, tel.: (06841) 65338.

Player

Aan AniPlayer wordt door Didier Mequignon uit Frankrijk al tijden lang gesleuteld. Iedere update kan weer wat meer. Heb je genoeg kleur op het scherm dan kan je b.v. op de Falcon best wel redelijke video-sequenties bekijken. De veel verbreide formats MOV en AVI die beide met geluid werken worden goed ondersteund en het FLI/FLC/FLH format van AutoDesk Animator maar gedeeltelijk (zonder geluid en geen versneld scrollen). Aangezien alle data van harddisk wordt gelezen loopt men niet gauw tegen geheugentekorten op. In onze PD-bibliotheek is AniPlay op diverse disks te vinden. Binnenkort zullen we weer eens updaten. Ongeduldige lezers kunnen het zelf ophalen bij de homepage van de auteur.

Ons is verzekerd dat deze versie ook werkt op de Milan-computer.

E-mail

Met de komst van Infitra is het aantal E-mail programma's waar we uit kunnen kiezen weer toegenomen. Als u dit leest moet de definitieve versie 1.1 er zijn. De prijs is omgerekend ongeveer 75 gulden. Een demo-versie is op te halen in Engeland bij de maker. Als alles goed is gegaan kunt u in dit blad een bespreking lezen. In elk geval zullen we ons best doen om de demo-versie in de PD-bibliotheek op te nemen.

PCI-bus

Met de komst van de Milan is de belangstelling voor de PCI-bus in Atari-kringen toegenomen. Inhakend hierop heeft Markus Fichtenbauer een serie artikelen geschreven die in het Duitse ST-computer tijdschrift worden gepubliceerd. Er zijn al 4 delen van zijn verhaal verschenen. Zijn bedoeling is het om zoveel informatie te geven en die zo begrijpelijk te behandelen en uit te leggen dat meer mensen in staat zullen zijn om drivers te schrijven voor PCI-insteekkaarten in Hades en Milan. Eenvoudig is het zeker niet want alleen al een beschrijving van de zaken die bij een interrupt gaan meespelen geven me kippenvel.

Papillion 3

Dit grafische programma is een oude bekende: het bestaat al jaren. Maar de laatste tijd is er niet veel aan gedaan. Zo was men voor veel toepassingen beter af met moderne zaken als Photo-Line en PixArt. De nu uitgebrachte versie 3 is dan ook heel wat opgeknapt. Zo wordt volledig gebruik gemaakt van alles wat NVDI te bieden heeft en dat is de printsnelheid zeker ten goede gekomen. Ook scheelt het een stuk in de grootte van de applicatie zelf. Het is nu ook mogelijk om true-color te gebruiken terwijl men op het beeldscherm minder kleuren heeft, 256 b.v. Er wordt niet gerasterd maar als men inzoomt in het beeld ziet men de facto minder verschillende kleurenpixels. Met wat geschuif aan de kleurentabellen krijg je dan de juiste kleur te zien. Verder valt te melden dat de diverse werktuigen (potlood, gum, spuitbus e.d.) wat soepeler over het scherm schuiven. Voor WEB-page makers is misschien nog interessant om te weten dat Papillion 3 ook kan omgaan met geanimeerde en transparante GIF-plaatjes. De prijs is lager dan vroeger: DM 99,- voor de nieuwe versie en updates van oude versie voor 40 tot 50 DM.

Veel fonts

Het lijkt wel alsof gebruikers maar geen genoeg kunnen krijgen van fonts. Nu komt Delta Labs media weer met een CD-ROM vol met (3300) Calamus CNF-fonts. Van dat grote aantal zijn er volgens opgave 650 nieuw. Maar als je hoopt op complete fonts dan heb je het mis. Maar 70 procent van de fonts bevatten Duitse Umlauts en maar 150 stuks meer dan de standaard letters en cijfers. Trouwens hier nog een tip voor font-gebruikers: er zijn heel veel fonts die wel letters maar geen cijfers bevatten. Controleer dat voordat het font gebruikt wordt want anders kan je bij het lay-outen belangrijke cijfers gaan missen in de tekst! Op de CD staan verder nog 1500 TrueType fonts en 600 GDOS fonts. De prijs van de disk is DM 49,- en hij kan via MABN te Schiedam besteld worden. (of misschien is die zelfs wel op voorraad).

Voor gebruikers van de wat eigenaardige tekstbewerker Signum is er door Delta Labs ook een CD-ROM gemaakt. Onder de naam 'All about Signum'. Op de disk zijn alle utilities te vinden en ongeveer 1600 Signum 2,3 en 4 fonts in uitvoeringen voor 9-naalds, 24-naalds en laserprinters (300 dpi). De disk kost DM 49,-. Aanschaffen kan via MABN te Schiedam.

Falcon verbeteren

De Falcon mag dan wel heel wat meer multi-mediamogelijkheden hebben dan de TT, daar staat tegenover dat die beduidend langzamer is. Er is heel wat geknutseld om de Falcon wat sneller te laten vliegen. Opvallend is daarbij dat wat bij de ene Falcon goed werkt, bij een andere Falcon van geen kant werkt. Er schijnt nogal wat spreiding te zijn in de eigenschappen van de Atari-specifieke chips. Een bekend probleem van de Falcon is: ga je een snelle harddisk gebruiken die zo'n 1,2 Mb/sec aan lees- en schrijfsnelheid haalt dan krijgt men transferproblemen. Door Atari is het probleem teruggevoerd op een wat rafelig kloksignaal. De oplossing is de 'Clock-patch' met een 74F04 chip van Motorola. Maar ga je de bus van de Falcon versnellen, dan kan het weer mis gaan. Michael Ruge heeft het uitgezocht met behulp van meetapparatuur (oscilloscoop). In het Duitse ST Computer uitgave 6 van 1998 geeft hij een verslag van zijn bevindingen en talrijke tips en trucs voor knutselaars. Voor lezers die de naam bekend voor komt: Michael Ruge is auteur van de hypertekst "Chips 'n Chips" waar alle Atari hardware in beschreven staat tesamen met tips en wetenswaardigheden. De hypertekst is in onze PD-bibliotheek aanwezig.

Voetmuis

Een muis is een prima uitvinding. Je neemt het ding in de hand en rollen en klikken maar. Erg veel leren en gewennen is niet nodig: muisbediening gaat bijna instinctief. Maar een heel lastige en ergerlijke bedieningsbeperking hebben we zelfs als we een trackball of tekentablet gebruiken: gaan we letters op het toestenbord intypen dan moeten we de handen verplaatsen. Een goede oplossing is de voetmuis: twee pedalen; de ene om te klikken en de andere om via een kiep-beweging de muispijl op het scherm te bewegen. Natuurlijk is men niet zo goed in voetcoördinatie en mogelijk kan je met de voet een vergelijkbaar probleem krijgen als met de muis: de muisarm, een pijnlijke aandoening vergelijkbaar met de tennisarm. Misschien geeft de voet-muis klachten vergelijkbaar met een voetbalknietje? De voetmuis wordt gemaakt door Hunter Digital Ltd, USA en kost ruim 700 gulden.

Tekentablet + LCD scherm

Als je maar heel zelden het toetsenboord moet gebruiken kan het zinvol zijn om b.v. een tekentablet te gebruiken. Maar ideaal is dat nog niet. Je moet er bij een muis altijd even aan wennen dat een beweging in het horizontale vlak een beweging in een vertikaal vlak bewerkstelligt. Met een tekentablet moet je aan dit effect echt wennen en het is zo niet ideaal werken. Maar als je nu een plat LCD-scherm voorziet van een doorzichtig tekentablet dan is de situatie stukken overzichtelijker. Maar helaas zijn goede grote platte beeldschermen nogal duur. Daarom is een tekenscherm voor de meeste mensen onbereikbaar want de aanschafkosten liggen voor een A4-formaat boven de 6000 gulden.

Hades en MIDI

Voor bezitters van de Hades bestaat de mogelijkheid om een MIDI-aansluiting toe te voegen. Op het board zit een aansluiting die het mogelijk maakt. Maar helaas is er nogal wat verwarring over welke pin met welke andere pin in de Atari MIDI-plug verbonden moet worden. Markus Fichtenbauer heeft het uitgezocht en in uitgave 6 van het Duitse Atari Computer / Inside is het resultaat van zijn naspeuringen na te lezen.

Internetten

Onverwacht komt de firma M.u.C.S., G-Adolfstr. 11, D-30167 Hannover Duitsland het bericht dat eind juli een totaal nieuw pakket voor het Internet verkrijgbaar is. Onder de naam Draconis en voor de prijs van DM 70,- wordt het verhandeld. Opgesomd wordt het volgende:

  • een compleet Internet-pakket
     
  • zowel single- als multi-TOS
     
  • drivers, WWW-browser en E-mail programma
     
  • alle schermresoluties
     
  • ook grafische kaarten ondersteund
     
  • compatible werkend op alle Atari 680xx computers (ook Milan Hades e.d.)
     
  • gegarandeerde verdere ontwikkeling
     

We hebben via de homepage van de firma een demo-versie kunnen downloaden. Mogelijk vind u in deze uitgave een verhaaltje over dit product aan de hand van deze demo-versie. Later komen we er zeker wat preciezer op terug!

ST Magazine

Elke keer dat ik dat blad onder ogen krijg denk ik 'het ziet er erg mooi uit' en vervolgens betreur ik het dat mijn Frans zo slecht is want een gedeelte van de inhoud gaat aan mij voorbij. En dat is jammer want er staan zeer leesbare artikelen in. In de uitgave van Juni staan de volgende vermeldingswaardige zaken:

  • Les cahiers de l'hades is een vervolgverhaal over de Hades computer waarin allerlei vragen over deze kloon worden beantwoord. Zoals b.v. deze: "mijn Hades met grafische kaart in de ISA-bus doet het niet met 'Ropocop'". Het antwoord is: die grafische kaart is geleverd met de allereerste Hades-computers. Er is al gauw over gegaan op een grafische kaart in de PCI-bus. Remedie: andere grafische kaart.
     
  • Le cahier musique waarin deze keer 'Expand' voor de Falcon wordt besproken en 'Quincy v 2.1', een MIDI-file player met veel mogelijkheden.
     
  • in Cahier utilitaires gaat het over N.AES. Besproken wordt wat dit multitasking systeem te bieden heeft.
     
  • in Le cahier graphisme worden de gebruiksmogelijkheden van de nieuwe versie 4 van PixArt besproken.
     
  • in Cahier Pao worden diverse aspecten van Calamus SL onder de loep genomen en wordt een test van 'digital lab' gedaan, een truecolor teken- en manipulatie-programma.
     

Voor de programmeurs onder de lezers zijn er diverse rubrieken. In 'Cahier programmation' worden assembler programma's gemaakt voor het ditheren van kleuren op het scherm en voor het gebruik van de interrupts van de MIDI-poort. Nu hebben we ongeveer de helft van dit blad aangestipt. Er zijn nog 40 verdere pagina's met leesbare Franse verhalen. Al met al was de juni uitgave dus de moeite waard.

Dit is ook waar voor uitgave nummer 126 van juli/augustus. Er wordt verteld over de Milan-computer en natuurlijk is er de vervolgserie over de Hades. Er is een grote enquˆte onder de lezers over wat ze hebben, wat ze doen en hoe ze het tijdschrift vinden. Volgens een advertentie is de Atari-handleiding van Shiva Digital Music Applications uit Amsterdam vertaald naar het Frans. De titel is nu "Le guide de l'Atari".

In de audiorubriek worden Audio Master en Live Machine 2 getest. Er staat verder een artikel in over het allernieuwste Internet-pakket Draconis. In de programmeursrubriek wordt uitgelegd hoe je de systeemfuncties kan uitbreiden via TRAP #10.

Een abonnement voor 11 maandelijkse afleveringen kost 389 Fr en verzendkosten zijn voor ons 55 Fr. Betaling kan met cheques bij La Terre du Milieu, 216 rue de l'Essert, F-74310 Les Houches France.

Papyrus

Van deze zeer bekende tesktverwerker is versie 6.0 uitgekomen met nu nog meer toeters en bellen. Letters kunnen over het papier zwieren, alinea's kunnen makkelijk van gedaante veranderen, printen gaat nog sneller enz. Wat betreft uitwisseling met andere tekstverwerkers, eventueel op andere systemen, is ook e.e.a. mogelijk. In het lijstje staan b.v. het oude vertrouwde First WordPlus format, verder Script, Signum2, TempusWord, MS-Word en RTF-formats. En natuurlijk niet te vergeten het allerkaalste ASCII-format. Het gebruik van de oude Signum-fonts is nu ook zonder haperingen mogelijk. Helaas zijn de filtermogelijkheden niet verder uitgebreid. Je kan tabellen aanleggen voor omzetting van letters in andere maar dat is nog vaak te weinig intelligent. Wat veel gebruikers wel welkom zal zijn in deze moderne tijden is de teksten voor te bereiden voor gebruik als HTML-tekst op WWW-Pages. Zo heeft men besloten om afbeeldingen intern als true-color PNG-format te bewaren. Ook is er een oplossing als HTML-documenten van een vreemde worden ge

World of Atari 98

In de USA is Atari stukken meer een spelletjes computer gebleven dan bij ons. Verhoudingsgewijs is de markt in de USA beperkter dan in Europa. Maar aangezien er veel mensen leven in de USA is het toch nog een aanzienlijke maar sterk verspreide markt.

Op 21, 22 en 23 augustus vindt in het Holiday-Inn Casino Hotel te Las Vegas de 'World of Atari 98' beurs plaats. De organisator is Rick Tsukiki die in het verleden zelfs een rondreizende Atari Beurs annex Show organiseerde die vele staten afreisde en per keer zeker 10.000 bezoekers wist binnen te krijgen. Het leuke is dat in de USA men zich steeds meer bewust wordt dat er in Europa nog nieuwe dingen gebeuren met de Atari-computers. Er zullen dan ook een opmerkelijk aantal vertegenwoordigers zijn van Europese firma's; de namen van SoundPool, Milan Computers, Hades Computers, Centek Frankrijk en Calamus zijn genoemd. Onze losse medewerker Herbert Mussiko wilde als echt congres- en vergaderdier er graag naar toe in zijn rol als 'razende reporter', maar helaas, De Stichting ST heeft voor dergelijke uitstapjes geen geld.

TeX gebruikersgroep

Over dit zetsysteem hebben we het de laatste tijd weinig gehad. Voor ons Atarianen is er de laatste tijd weinig vermeldenswaardig gebeurd. De TeX-versie in onze Public Domain bibliotheek is al jaren ongewijzigd. Deze maand kwam een zeer dik boekwerk binnen, geheel opgemaakt in TeX (en gedeeltelijk in kleur). En dat is ook niet verwonderlijk want ik heb het hier over 'Minutes, Maps & Appendices' van de Nederlandstalige TeX gebruikersgroep. Zij hadden goed nieuws: dit jaar ruim tien procent meer leden. Ik heb ook eventjes de resultaten van de gehouden enquˆte onder de lezers bekeken. Opmerkelijk was de verdeling van de soorten operating systemen: natuurlijk in de eerste plaats Windows (65 %) op de voet gevolgd door Unix met 52 %. Opmerkelijk was de 10 procent voor Atari! (Voor de mensen die goed kunnen hoofdrekenen: er waren mensen bij met meer dan 1 operating systeem.) Er was een artikel dat mijn even rechtop deed zitten: een verhaal dat Bill Gates van Microsoft alle rechten op TeX had gekocht van de uitvinder prof. Donald Knuth. Maar de datering van het bericht (1 april) maakte duidelijk dat het gelukkig (opluchting, opluchting) niet waar was. In deze aflevering verder: de complete handleiding van PPCHTeX van Ton Otten. Dit is software voor het zetten van chemische formules en symbolen. Alle mogelijke manieren voor het afbeelden (ook met 3-dimensionaal perspectief) van moleculen zitten in dit pakket. Zelfs werken met kleur is mogelijk. Van dezelfde auteur is er ook een rondleiding door het pakket CONTeXT dat van alles bevat voor een mooie layout van documenten. Er kan met kleur gewerkt worden. Voor beginners is dit een pakket om aan te raden want nagenoeg alles wat men zo in eerste instantie nodig heeft is makkelijk inzetbaar: pagina's met en zonder kolomsgewijze tekst, afbeeldingen in fotokwaliteit, diverse versieringen voor noten, verwijzingen, paragrafering, witranden enz: het is er allemaal. Er is zelfs een eenvoudige manier om te zorgen dat de regels in kolommen gelijk oplopen, iets wat ons in dit blad (met Calamus) nog nooit gelukt is. Na het goed doornemen van 50 bladzijden tekst kan men beginnen en in het genot komen van goed drukwerk. Opmerkelijk aan dit pakket is verder dat er uitgebreide mogelijkheden zijn om de pagina's op papier te krijgen en de volgorde te regelen. Op die manier kan men de drukker kant en klare films tot op A0-format leveren. (Zelfs 8 A4-pagina's tegelijk op een drukplaat.) Bovendien wordt de positionering van de pagina's voor je geregeld, zelfs het extra middenwit dat voor katernen nodig is, wordt toegevoegd. Voor de meertaligen onder de lezers: een Engelstalige uitleg over het gebruik van het ArabTeX pakket. Met dit pakket kan men Engelse letters gebruiken, Arabische transliteratie en echt Arabisch schrift.

Aangezien dit schrift er in diverse delen van de Arabische wereld iets anders uitziet zijn er voorzieningen voor de diverse conventies (Arab, Farsi, Urdu, Pashto). Heel leuk om te lezen is ook een artikel over de Monotype, een zetselgiet machine van heel vroeger toen er nog geen computers waren, TeX nog niet bedacht was en DTP nog niet uitgevonden.

CAB en TeX

De vormgeving van web pagina's is gecodeerd in HTML. Deze opmaak-taal (Markup Language) voor HyperText (tekst met 'links' naar andere tekst) is commercieel verder ontwikkeld richting reclame voor presentaties met bewegende plaatjes en muziekjes. HTML is niet geschikt voor serieus zetwerk in de traditie van de boekdrukkunst. Geen nood, daar is een andere en veel oudere opmaak-taal voor beschikbaar waar CAB al op is voorbereid. Dat is TeX, dat dvi-files als output levert. Onder External viewers in het CAB Options menu is *.dvi al ingevuld. Wie TeX al op de harddisk heeft hoeft alleen dvi_view bij CAB aan te melden. Wie TeX niet kent kan van de ST website (klik op TeX) dvi_view.ttp met fonts ophalen. TeX, een schepping van Donald Knuth, loopt op vrijwel iedere computer. De dvi-files (DeVice Independent) leveren op elke computer en printer dezelfde opmaak met dezelfde fonts. Bij onderwijs en onderzoek wordt TeX veel gebruikt. TeX is net zo universeel als HTML, maar de doelgroep is verschillend. TeX is onmisbaar voor moeilijk zetwerk met b.v. wiskundige formules of vreemde karakters waar gewone tekstverwerkers en HTML het laten afweten. In 1992 is in ST 37 een cursus TeX begonnen gebaseerd op de PD TeX van Christoph Strunk. Van deze serie artikelen is een update op de ST website gezet als dvi-files. Aangenomen is dat nu een harddisk beschikbaar is; die was in 1992 nog geen gemeengoed. De TeX software staat op PD disk B 98 t/m 105. Er bestaat een betere versie van Maxon. De viewer in deze versie, dvi_view.app, is b.v. geschikt voor multitasking en onthoudt eerder bekeken pagina's zodat je makkelijk heen en weer kunt bladeren. Maar de Maxon versie is moeilijk te verkrijgen. (Bel Ronald van der Kamp bij het secretariaat.) Op de TeX-pagina's van de ST-website zullen alleen TOS-relevante TeX files komen te staan. De gigantische hoeveelheid systeem-onafhankelijke TeX-files zijn te vinden via de Nederlandstalige TeX-gebruikers Groep, te vinden op het internet met goede zoekmogelijkheden.

Operating systeem

Wie iets heel anders wil dan onze vertrouwde TOS kan kiezen voor b.v. Linux. De CD-ROM Linux II /68k van Whiteline is via MABN te Schiedam te koop. De prijs voor de disk is f 98,-. Maar dan kan je ook echt Unix-achtig te werk gaan op de ST (of liever de TT vanwege snelheid). Zelfs de vriendelijker ogende grafische omgeving X11 is beschikbaar en natuurlijk het in Unix-kringen vertrouwde KDE ook. Wil je toch voor TOS geschreven programma's behouden dan is MiNT met N.AES een redelijk alternatief. Wel wat duurder met zijn f 169,- voor de set. Bij MABN hebben ze nog veel meer disks. Bel ze eens 's middags voor een overzicht: 010-4703904.

Neon Graphics

De vorige keer was al bericht over de teleurstellende aankoop van het raytracing 3-D tekenprogramma Neon Graphics. Ten eerste omdat er voor Falcon en TT verschillende uitvoeringen van de software waren, ten tweede omdat op de Falcon een dongle nodig was en ten derde omdat de Falcon over een co-processor moet beschikken (type 68882) die normaal niet standaard aanwezig is bij de mensen. Ten vierde: als superteleurstelling bleek je ook op de TT nog een grafische kaart nodig te hebben om voldoende pixels in een voldoend aantal kleuren te hebben. Uit een berichtje van de uitgever, Falke Verlag (van het tijdschrift ST Computer Duitsland) blijkt dat de dongle-kwestie geen probleem hoeft te zijn: pakt men zelfstandig de files uit, dus zonder de meegeleverde instal.prg, dan is de dongle overbodig. Er is geprobeerd om Piet Vogelaar (u weet wel van de cursus Povray) geinteresseerd te krijgen in Neon Graphics maar dat is tot nu toe nog niet gelukt. Is er onder de lezers iemand die dit programma gebruikt en aan anderen kan vertellen hoe je dat moet doen? Gaarne bericht aan de redactie.

Disk diagnose

Er kan van alles mis gaan bij het beschrijven van magnetische disks. Opeens kunnen files onleesbaar zijn, niet meer terug gevonden worden of kunnen zelfs hele inhoudsopgaven onzin bevatten. In een enkel geval kan de computer als hij probeert de disk te lezen zulke troep binnen krijgen dat hij prompt de geest geeft. Al van ouds zijn er programma's die de gebruiker in staat stellen om op het laagste niveau de disk te benaderen. Als je dan over de nodige kennis beschikt kan je gaan repareren. Een bekend programma van vroeger was 'Disk Doctor'. Wat meer bij de tijd is de software 'Diskus' van Uwe Seimet. Versie 3.55 is nu verkrijgbaar bij hem. De prijs is wel bijna 200 gulden. Voor de meeste mensen zal het in geval van moeilijkheden met een disk makkelijker zijn om de back-up uit de kast te halen, de zaak te herformatteren en zoveel mogelijk terug te zetten.

Telefoonkosten

Ook al zou je voor je telefoon bij een andere firma terecht kunnen dan onze PTT, het blijft maar af te wachten of je veel goedkoper uit bent. De kwestie is: hoeveel geld kan de PTT vragen voor het stukje draad van het huis naar de telefooncentrale? In Duitsland kwamen ze er niet uit. De Staatsregulator moest beslissen dat het 20 DM per maand is. Maar begin dit jaar beweerde de Duitse Telecom dat het zeker 30 DM moest zijn en deze zomer werd zelfs voorgerekend dat bijna 50 DM een redelijke prijs is. Eind dit jaar zal de Staattoezichthouder een nieuwe prijs vaststellen. Dat is ook voor ons van belang omdat de prijzen van onze eigen PTT Telecom die in Duitsland op de voet volgen.

NVDI

Al heel lang wordt NVDI door vele mensen gebruikt. In eerste instantie komt de populariteit vooral omdat de beeldafhandeling op het scherm zoveel sneller gaat. Tegenwoordig is het belang van NVDI wat verschoven: het gebruik van verschillende fonts in tekstbewerkers en de mogelijkheid om goede printresultaten te hebben met vele soorten en merken printers, wegen zwaar. Inmiddels is versie 5 verschenen en het totale assortiment ondersteunde printers is nu:

  • HP LaserJet I/II/III, 4P/4Mp, 4V74Mv, 4Si, 5L, 5P/5MP, 5S/SiMx, 6L, 6P/MP met ondersteuning van economie-mode.
     
  • HP DeskJet 600, 660C, 670C, 680C, 690C, 500/510/520, 540, 550C, 560C, 820C, 870C en 1100C
     
  • Canon BJC 600, 610, 620, 4000, 4100, 4200, 4500, 5500, 7000.
     
  • Epson Stylus Color, Color Pro, Color Pro XL, Color II, Color IIs, Stylus 820, Color 200, 400, 500, 600, 800, 1500, 1520.
     
  • Epson 9-naalds FX en LQ
     
  • verder nog: NEC P6, ProPrinter (= Canon BJ10), Lexmark Optra R+, RT+ (= 1200 dpi).
     

Men ziet, voorzover men applicaties gebruikt die met kleur werken kan men ook kleuren printen.

Netwerk

Door gelukkige omstandigheden is de Stichting erin geslaagd om een Bionet netwerkje met 3 nodes te verkrijgen. Vroeger waren de kosten per netwerk-node ruim 2000 gulden. Nu is het wat een gek ervoor geeft. In Duitsland zijn er veel meer van de Bionet spullen verkocht dan bij ons. Zo af en toe duiken ze aldaar wel eens op de tweedehands markt op. Een goed adres om te proberen is AG-Computertechnik te Memmingen, tel.: (08331) 86373. Aangezien je nooit weet hoe een haas een koe vangt: bel eens met MABN te Schiedam.

ST in Java

Er komt een ST-emulator geheel geschreven in de taal Java die in de vorm wordt gegoten van een Applet. Dat heeft tot gevolg dat opeens de emulator op heel veel andere andersoortige computers (PC, Mac, Sun enz.) kan draaien. De bedoeling van de makers is om de spelcomputer-aspecten voor elkaar te krijgen. Het heeft dus veel weg van de SToNX 680xx-emulator en PaCifiST emulator. Er zijn dan ook extra zaken ingebouwd om zelfopstartende spelletjes-floppies te kunnen gebruiken. Er kan geboot worden met een TOS 1.2 of een 1.4 en meer info is er op het net

Muziek

Heeft men een Falcon dan kan men digital geluid vanaf de harddisk afspelen terwijl men andere dingen doet. Software die hiervoor bruikbaar is: NED Player 3.1 die diverse formats kan gebruiken. Het is shareware en de auteur vraagt DM 30,- voor de volledige versie. Die is dan ook in staat om met vele samplerates te werken zoals 32, 44.1 en 48KHz. Op het moment dat dit geschreven werd was de versie voor STe/TT klaar maar die voor de Falcon niet. Mogelijk is die nu op te halen op zijn internet adres.

Atari Computing

Nummer 9 van dit Engelse tijdschift kwam net na de deadline van onze vorige uitgave bij ons binnen. Alhoewel nr. 9 van mei dateert bladeren we het toch nog even voor u door: in de rubriek 'tutorial' een heel leerzame uitleg over het gebruik van iconen in menu's. Tja u leest het goed. Traditioneel vult elke programmeur zijn menu's met tekstjes en scheidingstreepjes, maar verplicht is het niet. Er wordt verteld hoe je het goed moet doen. Er is er review van de oude bekende Trackman, een sequencer die door de simpele bediening geschikt is voor beginners (maar ook bruikbaar voor gevorderde muzikanten. Verder kostte het toentertijd ruim 400 gulden, nu gaat het weg voor amper 50 gulden. Leuk is ook een verslag van Joe Connor over het eerste Atari Computing project: een module voor CAB waarmee men Duitstalige WWW-pages vertaalt naar Engels. Voor œ10 kan men dit moderne stukje software (Bubble-GEM, Olga, AV-protocol, multitasking) aanschaffen. De woordenboeken zijn door de gebruiker zelf aan te vullen. Verder een stukje over de bruikbaarheid van digitale kamera's en een manier om de werkeloze Atari SLM laserprinter via een kabel en een niet meer in gebruik zijnde ST als printer aan PC, Mac of ST te hangen. Verder wordt StinG 1.15 bekeken en zijn alle andere rubrieken goed gevuld met interessant materiaal. Abonnement nemen is heel makkelijk: bel even met het secretariaat van de Stichting ST en het komt voor elkaar! Zie ook de advertentie van Atari Computing elders in dit blad.

Grafisch werk

Sinds kort is er iets nieuws: "Smurf", dat fungeert als een effectgenerator voor kleurenbeelden. Qua functionaliteit lijkt het wat op de filtermogelijkheden van het bekende en dure Photo-Shop. Zo kan je b.v. schaduwen toevoegen, kleuren veranderen, vervormingen aanbrengen enz. Verder zijn er uitgebreide mogelijkheden om allerlei gebruikelijke en ongebruikelijke grafische formats te importeren en vaak ook te exporteren. De prijs in Duitsland is DM 70,-. wat heel redelijk is. Wel was in de laatste versie die ons onder ogen kwam nog niet alles geimplementeerd. Er zal geprobeerd worden om een demo-versie van Smurf in de PD bibliotheek op te nemen. Zie de daarvoor betreffende rubriek.

ST op Mac

NoSTalgia is een emulator die werkt op oude Mac's (68k) en op moderne Mac's. De volgende eigenschappen worden vermeld:

  • Mac Mouse / ST Mouse switch
     
  • PSG-emulatie (AY89110)
     
  • kan boot-sector gebruiken
     
  • betere 68000 emulatie
     
  • VBL timing klopt
     
  • Mouse absolute mode
     

Onder de naam PowerST is bovenstaande ook verkrijgbaar voor de PowerMac. Dan heb je ook nog eens:

  • snelheid 3 keer hoger
     
  • snelle GEM desktop
     
  • 14 Mb ST-RAM ondersteund
     
  • TOS 1.0, 1.2 en 1.4 ondersteund
     
  • midi in en out
     
  • harddisk gebruik
     
  • support voor keyboard, joystick, PSG, FDC, MFP, shifter enz.
     

Meer info is te halen op het [!xlink [internet.] [http://users.skynet.be/sky39147/])

Basic

Het meest gebruikte Basic op onze Atari-computers is zonder twijfel GfA Basic. Maar ondanks het succes van deze handige programmeertaal is de firma GfA weinig succesvol gebleken. Al jaren geleden is de verdere ontwikkeling van GfA Basic gestopt. Maar het concurrerende product geheten Omikron Basic is wel bij de tijd gehouden. Inmiddels is versie 5.19 verkrijgbaar bij de makers: Berkhan Software, Alt-Isenhaben 19, D-29386 Hankensbüttel Duitsland. tel.: 05832/2003. De nieuwprijs is DM 249,- en er is een update regeling. Meer nieuws en een demo-versie kan men ophalen op hun homepage.

CLA 3

Amper hadden de vorige keer de laatste versie van CLA in de PD-bibliotheek uitgebracht of het bericht kwam binnen dat versie 3 geimplementeerd is. Even voor de duidelijkheid: CLA is software om digitale schakelingen door te rekenen. Als meetinstrument heb je een soort logical analyser tot je beschikking. Grafisch kan men met behulp van symbolen schakelingen bouwen. Bij deze versie is het zelfs mogelijk om van zgn. pal-chips (programmeerbare logische bouwstenen) gebruik te maken. Dan kan men met behulp van de Maxon PAL-programmer aan de ST deze pal-chips inbranden. Zodra versie 3 er is zal die in plaats van versie 2 in de PD worden gezet. Nieuws hierover dus in de rubriek 'Public Domain'.

Tijdschrift

In Engeland bestaat het tijdschrift ST Application nog steeds. Het is wel angstwekkend klein geworden (A5 bestaande uit 5 gevouwen A4-tjes) maar bevat nog wel een paar nieuwtjes. Wij ontvingen laatst uitgave 75 en het moet ons van het hart: het is meer een relatie-foldertje van de FaST-Club geworden. Abonnementen worden nog steeds aangenomen: œ 18,- voor 12 uitgaven bij FaST CLub, PO Box 101, Nottingham NG 2 7NN England. Men kan ook eens een blik op hun homepage werpen.

Muziek

Ook drums behoren tot de muziek. Tenminste als er een patroon te herkennen is. Anders is het redeloos gedreun. Ooit bracht Roland een drumcomputer uit: de TR 909. Dat ding is inmiddels ouderwets maar op de PC bestaat er een emulator voor. Sinds kort heeft 'The Electric Cow', 350 Broadwater Crescent, Stevenage, Hertfordshire SG 2 8 EZ Engeland, deze emulator ook voor Falcon en ST. Maar wel onder een iets andere naam: EC909. De software bevat alle 16 originele sounds van de TR 909. Voor het gemak is ook op het scherm een reconstructie te zien van de bediening van de rhythm composer. Grappig is dat ook een extern MIDI-signaal aan de software kan worden aangeboden zodat bespelen van de TR 909 net echt is. De rhythm-files kunnen als MIDI-files (type 1) bewaard worden maar ook als als AVR- of AIFF-samples in 16-bits of 8-bits kwaliteit. Men heeft controle over tempo en bar lengte. Let wel: voor de Falcon is er een speciale versie: op de ST krijg je geen volledige functionaliteit. De prijs is ongeveer 75 gulden. (œ25)

3-D beeldscherm

De simpelste methode om diepte te zien in beelden op het monitorscherm is gebruik te maken van een stereo-bril. De computer stuurt afwisselend het linker en het rechter glas van de bril zwart en zo zie je dan door het in-fase zijn van de beeldwisseling afwisselend een linker- of rechter aanzicht op het scherm. Op die manier krijg je de illusie van het diepte-zien. Het nadeel is: het beeld is aan de donkere kant en het flikkert verschrikkelijk. Heel vroeger was er voor de ST wel hardware en er was ook iets voor 3-D beelden, maar succesvol is het niet geweest. Maar er is een nieuwe oplossing bedacht: vertikale ribbeltjes in het oppervlak van een kleuren-LCD scherm waarbij kolomsgewijs de pixels voor het linker en het rechter beeld elkaar afwisselen. Het systeem dus dat we van ansichtkaarten kennen: de knipogende dame is een bekend voorbeeld. Maar om een stabiel stereo-beeld te hebben moet je oog op dezelfde plaats blijven of de computer moet je oog gaan volgen en het beeld aanpassen. Daartoe is het nodig dat het hele oppervlak met de langwerpige lenzen naar voren een naar achteren kan bewegen en ook kan verschuiven. De nauwkeurigheid die nodig is valt niet te onderschatten: 1 micrometer! De positie van de ogen van de toeschouwer wordt bepaald met een infra-rood zender en ontvanger en een IR-stip op het voorhoofd. Men snapt wel dat een echt 3-D scherm niet goedkoop zal zijn, zeker niet als het door de bekende firma van optiek, Carl Zeiss wordt gemaakt. Een 14-inch scherm met 384 x 1024 stereo-beeldpunten is te koop voor 40.000 gulden. De firma verwacht geen stormloop en een van de ontwikkelaars heeft thuis een Falcon. Hij heeft beloofd om bij aansluiting aan de Falcon te helpen als er een koper komt opdagen die die wens uit. Hoe opmerkelijk de constructie ook is, veel aspecten zijn niet meer zo eigentijds. Momenteel kan men met camera's de beweging en stand van ogen en pupillen in realtime meten. Zo weet de computer waar je naar kijkt en een keer met de ogen knipperen laat zo b.v. een folder open gaan op de desktop. En ik moet zeggen, hoezeer ik de muis ook waardeer, besturen met oogbeweging staat mij meer aan!

Link adaptor

Zo langzamerhand is er een ruime keus gekomen. De firma WB Systemtechnik, Bahnhofstr. 289 D-44579 Castrop Rauxel Duitsland, tel. 02305/96 20 30 verkoopt de hardware tesamen met HDDriver 7.51 software voor de volgende prijzen:

  • Link97 (gewoon) voor aanluiting op de DMA-poort van de ST: DM 159,-.
     
  • Link97 ZIP met adaptor en terminator. Deze is speciaal gemaakt voor die gevallen dat men alleen maar met de bekende Zip-drive van Iomega werkt: er is nl. aparte voeding nodig voor de Link schakeling die de Zip-drive zelf helaas niet levert. Prijs DM 199,-.
     
  • Link97 Intern voor inbouw met extra buffering voor een externe poort: DM 199,-
     
  • Link96 MSTE is bedoeld voor inbouw in de Mega STE die al een ingebouwde SCSI-harddisk bevat maar die helaas geen mogelijkheid heeft tot aansluiting van meerdere SCSI-drives. Vandaar dat de Link96MSTE nodig blijft om de DMA-poort om te zetten in meerdere SCSI-bus aansluitingen. Prijs DM 199,-.
     

Aangezien de wisselkoersen vast liggen kan men voor de Nederlandse prijs (bij MABN te Schiedam om maar eens een dealer te noemen) de zaak gewoon omrekenen naar guldens.

Texel 2.1

Versie 2.1 van Texel is uitgekomen. De nieuwprijs bij de makers in Duitsland is DM 99,-. Er zijn wat verbeteringen en uitbreidingen. Zo is uitwisseling van data met andere systemen en software opeens verbeterd. Data kan nu ook als Excel-files worden geëxporteerd en niet alleen maar worden ingelezen. En met Excel-files weet elk spreadsheet op PC, Mac, Unix enz. raad. Voor makers van WEB-pages die tabellen moeten zetten op de HTML-pages is er ook een welkom extra: tabellenexport volgens de HTML-4 normering. Voor de specialisten: Cascaded Style Sheets worden ondersteund. De codering kan je vanuit het werkblad maken.

Virussen

De meeste virussen die we kennen op onze Atari-computers zijn niet type-afhankelijk. Een virus dat op de ST werkt doet ook vaak zijn ongewenste arbeid op een TT of een Falcon. Gezegd moet worden dat er wel een virus bestaat dat exclusief de Falcon aantast en dat meelift met software die speciaal alleen maar voor de Falcon geschikt is. Maar ja, hoe groter het broedgebied, des te groter de overlevingskans voor een computervirus. Aangezien een groot gedeelte van de PC's is uitgerust met Windows is er een groot leefgebied voor Windows-specifieke virussen. Je zou zeggen dat aangezien er erg veel fabrikanten van hardware zijn, dat Window virussen die afhankelijk zijn speciale hardware wel geen overlevingskans zullen hebben. Maar dat is fout gedacht. Er bestaat nl. een virus geheten 'CIH' dat zich via uitvoerbare Windows-files verspreid en dat in staat is om de opstartgegevens van de hardware van het motherboard te vernietigen. Nu is het zo dat de hier bedoelde BIOS-gegevens bij moderne hardware in een flash-ROM zitten. En die kan herbeschreven worden door geschikte software die heel erg hardware-afhankelijk is. Ondanks al die beperkingen slaagt het virus te overleven. De getroffen computers hebben een reanimatie nodig net zoals we dat kennen bij de Falcon als daar per ongeluk het NV-RAM geheugen overschreven wordt met foute waarden.

Surround Sound

Steeds meer mensen krijgen meer luidsprekers in hun woonkamer. Dat komt omdat de 'Surround Sound' steeds populairder wordt en veel CD's al met surround sound worden geleverd. Maar ja, je hebt wel 4 tot 5 luidsprekers nodig en een speciale versterker. Het spreekt vanzelf dat geluidsmixers ook surroundsound CD's willen maken met de Falcon. En dat kan nu want Soundpool komt met de Digital Surround Sound Encoder voor een prijsje van ongeveer 350 gulden. Meer voorlichting kan men krijgen bij Muziekhandel STaar te Purmerend, tel. 0299-428570, en ook bij MABN te Schiedam (zie de advertentie op de achterzijde).

Muisbal

Nu we het toch over muizen hebben: er is een nieuwtje op de markt: een balmuis. Het functioneert als een kruising tussen muis en trackbal. Je zou kunnen zeggen dat het een muis is die op zijn rug is gelegd, voorzien van een grote bal en waarbij de schakelaars ook naar de andere kant zijn verplaatst. Met gewone seriële muisdrivers is deze balmuis ook aansluitbaar op de ST. Het is natuurlijk heel persoonlijk of men de bediening beter vindt. De prijs is in elk geval een drempel: ruim f 175,- . Ik heb ze nog niet in de winkel gezien en je kunt pas wat zinnigs zeggen als je het apparaat zelf letterlijk in handen hebt gehad.

IP-telefonie

Onder die naam heeft men het tegenwoordig in vakkringen over telefoneren via het Internet. Kort geleden was Internet telefonie nog een grappig speeltje voor hobbyisten met een luxe multimedia computer, nu bestaan er al 'vakkundigen'. Die denken genoeg te weten om goede toekomstvoorspellingen te maken. Zo komen ze uit voor het jaar 2002 op 10 procent IP-gebruik bij telefonie in Europa en de USA. De omzet zal wel aanzienlijk zijn in absolute grootte nl. 3 miljard dollar maar verhoudingsgewijs is het niet veel: 1 procent van de omzet in die branche.

Telefoonnummer

Koop je een telefoon dan kan je tegenwoordig een exemplaar kopen dat in een venstertje laat zien wie er opbelt. Voordat je het gesprek aanneemt kan je dus zien wie het is. Natuurlijk heeft de PTT bedacht dat niet iedereen van die dienst gebruik wil maken. Aan de ene kant is het simpel: gebruik een telefoon zonder een venstertje met nummeraanwijzing. Wat niet weet, dat niet deert. Aan de andere kant is dus de kwestie: als ik iemand bel wil ik dan wel dat ie (eventueel op zijn display) kan zien wat mijn telefoonnummer is? Vandaar dat je als klant de keuze hebt: nooit het nummer bekend maken of per gesprek die nummerdoorgave blokkeren met de code *31*. Waar ze niet aan gedacht hebben is de situatie: iemand belt mij op maar ik neem uit principe alleen maar telefoontjes aan van mensen die aan mij hun nummer op mijn display bekend maken. Geeft iemand zijn nummer niet door, dan wil ik niet eens dat mijn telefoon rinkelt. Ik wil gewoon dat de PTT alle gesprekken blokkeert van mensen die hun nummer niet willen doorgeven. Dat kan niet. Maar in de USA hebben rechters al beslist dat men ook die keuzemogelijkheid moet hebben. En dat zal zonder twijfel naar hiertoe overwaaien. Per slot van rekening kunnen we in Nederland nu ook een collect-call maken, iets dat vroeger onmogelijk was.

MagiC 6

Het was heel wat meer werk dan men oorspronkelijk had ingeschat maar nu is het dan zover: MagiC versie 6 is klaar. In eerste instantie zal het de gebruiker opvallen dat onder kleur de zaak wat meer Windows-achtig is met grafische effecten. Veel tijd is gaan zitten in het klaarmaken van de versies voor Windows (98?) en Mac. Dat laat me eraan denken: net zoals bij Windows kunnen de systeem-fonts ook proportioneel zijn. Maar evenwel: veel software rekent op een vaste breedte van de letters in alert-boxen, menu's enz. In die gevallen dat applicaties er moeite mee hebben kan men ze in een lijst opnemen van programma's die de gewone systeemfonts voor hun kiezen moeten krijgen. Bij opstarten zorgt MagiC dan voor het tijdelijke vervangen van de gebruikte systeemfonts. Wat mij betreft heel welkom is de mogelijkheid om alle meldingen die programma's tijdens jet opstarten vanuit de Auto-folder op het scherm zetten, te laten opbergen in een logboek-file. Hoe frusterend is het niet om tijdens het opstarten een foutmelding te zien verschijnen die direct weer verdwijnt als je wilt lezen wat er staat! De desktop Magic Desk 4 heeft wat meer toeters en bellen gekregen en het zoekprogramma is nu volgens opgave ook jaar-2000 bestendig. (Tussen haakjes: de techneutenterm in computerkringen voor het 'jaar-2000' probleem is 'Y2k') Verder is het wachten tijdens het formatteren minder saai gemaakt: is er nu een 'thermometer' die de voortgang aangeeft. De prijs van MagiC is onveranderd gebleven op DM 199,-. Om een einde te maken aan alle naamsverwarring tusen de MagiC's heten ze nu allemaal MagiC 6 gevolgd door PC of MAC of niets. Nieuw op de Mac is de schermvullende z/w mode. Voor de PC is wat gedaan met geluid. Wat Falcon eigenschappen zijn overgeplant of wat meer in programmeurstermen gezegd: er is een Falcon XBIOS-emulatie. Konkreet betekent dit dat je geluid kan laten komen uit de geluidskaart van de PC met behulp van Falcon software.

Jinnee

Gebruikers van MagiC kunnen veel plezier hebben van de desktop Jinnee waarvan versie 1.1, aangepast aan Magic 6 beschikbaar is. Er wordt niet bericht over hemelschokkende verbeteringen of aanvullingen. Wel zullen sommige mensen het handig vinden om een beetje greep te hebben op de plaats waar vensters met inhouden van directories opduiken. Zo kan je b.v. opgeven waar elke keer een venster moet opengaan als je de inhoud van drive E: wilt zien.

Betere printers

De haalbare kwaliteit van een printer hangt primair af van een fysische eigenschap: het aantal pixels per oppervlakte. Een gewone laserprinter zoals de SLM 604 (of 804) van Atari werkt met 300 dpi in zwart/wit. De betere laserprinters momenteel halen 600 dpi. Maar ja, hoe kleiner de pixels hoe beter het mechaniek moet zijn. Een 1200 dpi laserprinter kost momenteel zo'n 3000 gulden. Ook met de inktjetprinters gaat het zo: 360 dpi voor een paar honderd gulden, 360 x 720 voor 700 gulden. Een andere kwestie is kleurendruk. Ook hier hangt de kwaliteit af van het aantal kleurenpixels maar ook van het aantal drukkleuren. Een bruikbare printkwaliteit in kleur levert de Epson Stylus Pro 5000 die zijn pixels met 1440 x 720 op papier weet te spuiten met een piezo-electrisch mechaniek dat maar liefst 64 spuitgaatjes per kleur gebruikt. En bovendien zijn er 6 drukinkten: de gewone zwart, cyaan, magenta en geel plus helder magenta en helder cyaan. Een tegenvaller zijn wel de kosten van foto-kwaliteit: speciaal papier is dan nodig, wat op 8 gulden per A4-tje komt. Trouwens, ook de prijs van de printer is niet voor de poes: f 7000,-. Deze printer zal je natuurlijk alleen bij bedrijven aantreffen die het gebruiken voor proefdrukken. De kwaliteit is nl. vergelijkbaar met het eindresultaat van offset-kleurendruk.

Tijdschrift op CD

Toen het bericht ons bereikte dat Delta Labs een tweemaandelijks Atari tijdschrift op CD-ROM wilde gaan uitbrengen waren we tamelijk sceptisch. Tegen onze verwachting in blijkt het succesvol te zijn. Uitgave nummer 7 van 'Revolution' is verschenen, dus ze zijn nu langer dan een jaar bezig. En toegegeven moet worden dat het elke keer best de moeite waard is. Ook de laatste keer: ruim 100 Mb aan recente PD en shareware software (veel updates natuurlijk) en redelijke artikelen over technische zaken, vakkundige software besprekingen enz. Goedkoop is het niet want een jaarabonnement (6 disks) kost DM 110,-.

Muziek

Van Electronic Cow in Engeland kwam al eerder de softwarematige sound synthesiser SnippIt. Nu komen ze met Scribble Synth. Hier hebben we te maken met een echte additive synth waarbij je met de muis frequency envellopes aangeeft. Via Mouse 'scribbles' (5 per sound) vindt een transformatie plaats naar een 2D frequentie spectrum. Tot twintig banden kan je in een scribble tesamen nemen. De uitvoer kan op vele manieren bewaard worden. Natuurlijk gewoon op tape, naar disk in IAFF, AVR of SPL format. Dump van de sounds via MIDI kan ook als er een MSDS compatibel apparaat is. De 16-bit digitale samples hebben frequenties van maximaal 50KHz. Er veel dure computerhardware is in principe niet nodig: het programma is tevreden als er 600 x 400 pixels op het scherm staan en 1 Mb intern geheugen aanwezig is.

PixArt

Inmiddels is versie 4.4 van dit tekenprogramma met beeldbewerkingsmogelijkheden verschenen. Vooral mensen met een Microtek Scanmaker zitten nu op rozen. Naast de al bekende functies (sla er maar een vorige aflevering van deze rubriek op na) zijn JPEG-import en export, idem dito voor GIF, wazig-maak filter, retoucheerfuncties, kopieerpennen enz. erbij gekomen. De prijs is DM 149,- bij de makers, Crazy Bits te Berlijn.

Milan

Er zijn wat productieproblemen met de Milan. Het volgende berichtje kwam langs bij de redactie: The first series of motherboards we got in June was nearly completely damaged, so we had to find a new producer fast. We managed to find a firm that was able to produce high quality. This series of boards is ok, so everything works fine today.

Maar na deze zomer moet toch iedereen die een snelle TT-kloon wil hebben tevreden gesteld kunnen worden. De Milan zal in Duitsland in basisuitvoering DM 1500,- gaan kosten. Daarvoor zit erin: een grafische kaart, een IDE-harddisk, een IDE CD-ROM drive, toetsenbord met muis, TOS Milan versie en de benodigde systeemsoftware. Ook krijgt men wat applicaties meegeleverd. Dit zijn: een soort 'light' versie van Papyrus 6 die minder toeters en bellen heeft, idem dito het spreadsheet Texel, een versie van Smurf met wat minder modules om beeldformats te importeren, het bekende PixArt versie 4.4, voor het Internet het Draconis pakket maar met een beperking op de grootte van de verzonden E-mails (ook weer een light-versie dus) en wat kleiner grut. De printerpoort van de Milan is PC-achtig; dus is electronisch gezien aansluiting van b.v. scanners en Zip-drives geen probleem. Wel moeten er natuurlijk drivers (software) worden gemaakt. Er is beloofd dat dit zal gebeuren. Hetzelfde zal gebeuren voor de 3com Palm Pilot.

CAB 2.7

De meeste Internet-gebruikers zullen best wel blij zijn geweest met de versie 2.5, die heel wat verbetering gaf. Zo gaf CAB 2.5 minder vaak bommen, werken zoekmachines beter zonder dat CAB vast loopt, en is het onverwacht totaal verdwijnen van CAB als actief proces in een multi-tasking omgeving niet meer gebruikelijk. Versie 2.7 wordt uitgeleverd met versie 1.4 van PPP-Connect, Fiffi 1.1 en telNet Client T2. Wat wel nieuw is is dat 'cookies' die via pages binnen komen worden herkend en voor zover mogelijk bruikbaar gemaakt. Had men vroeger nogal eens moeilijkheden met authenticering dan zijn die nu grotendeels voorbij. Deze opmerking slaat op het verschijnsel dat je vaak pas WWW-pages kan opvragen na een soort toegangscode of wachtwoord te hebben ingetypt. CAB kan nu ook zo worden ingesteld dat als er een WWW-page wordt opgevraagd die niet intern aanwezig is op disk, dat dan automatisch de provider gebeld kan worden. Wilde je een plaatje van een WWW-page afhalen en apart op disk opslaan dan kon dit makkelijk: een paar muisklikken en klaar is het. Maar dat aanklikken lukt niet als je een achtergrond wil opslaan. Die uitzondering is nu ook opgeheven. Volgens opgave van Applications Systems Heidelberg is het ook allemaal sneller geworden.

Smurf

Een nieuwe ster aan het grafisch firmament is 'Smurf'. Er is al eerder over het bestaan bericht. Het is geprogrammeerd door Christian Eyrich en Olaf Piesche van Therapy Seriouz Software die voorlopig nog niet klaar zijn met hun arbeid. maar ze hebben dan beloofd zoveel te zullen inbouwen! We kunnen Smurf het beste omschrijven als een image-viewer met editor-mogelijkheden. Er komen maar liefst 63 import-modules waarvan de meest belangrijke voor ons zijn: BMP, IMG, TIFF, GIF, JPEG, Targa, GODPaint, RAW, ICN, IFF, Neochrome, PCX, PICT, Pixar, SGI, TruePaint, XBM en XGA. De export is minder ver gevorderd: GEM (X)IMG, GODPaint, Inshape Image, PCX, PIX, PIXAR, PPM, SGI, TGA en ThruePaint Image. Wat er nu dus nog ontbreekt is zeker TIFF, JPEG, GIF en PNG.

Momenteel zijn er 5 modules voor de diverse dithering methoden, tig aantal edit-, filter- en effecten-modules en een 5x5 filter met 71 pre-defined filters. Verder beeldvervormingen zoals Solarize, Twirl, Wind, Rotate, SoftScale en Bump. Correcties voor fotografie zijn: Gamma, helderheid, kontrast, grijstinten e.d. Heb je de computer goed ingesteld dan is er zelfs een bubble-help voor het gemak van de beginnende gebruiker.

DVD-RAM

Het gaat dezelfde kant op met de DVD-RAM als met de CD-ROM: elk nieuw type drive draait weer sneller dan zijn voorganger. Toshiba komt met de SD-W1101 die weliswaar op gewone snelheid beschrijft maar die de DVD disk met dubbele snelheid kan lezen. Vanzelfsprekend kan je er ook CD-ROM disk in stoppen. Die worden dan met een snelheid van 16x gelezen. Op een enkelzijdige disk kan je 2,6 Gb plaatsen. Aangezien er nogal wat verwarring is over de standaards: gewerkt wordt volgens format conventie 1.0 van het DVD Forum. Er zitten twee laserdiodes op de kop: eentje van 780 en de andere van 650 nanometer. Door een verbeterde Constant Angulair velocyty technologie krijgt men een toegangstijd van 150 ms voor de DVD mode. De SCSI-drive in geschikt voor inbouwen en verbruikt op volle toeren 11 Watt. Kortom: in 1 machine zitten: DVD-RAM, DVD-ROM, DVD-R, en CD-ROM, CD-DA, CD-R en CD-RW.

Dia scanner

Van de bekende firma Epson komt het bericht dat ze een kleinbeeldscanner hebben. Die dingen zijn zeldzaam want als je per se dia's wil scannen dan kan dat vaak met een opzetapparaat op de scanner. Helaas is de kwaliteit dan niet best. Zou deze speciale scnanner beter zijn? Uit de specificaties valt op te maken dat er bij 100 % zoom 1133 x 1700 dpi optisch is. Dat lijkt heel aardig want een gewone scanner haalt maar zo'n 600 dpi. Een dia wordt dus in zijn geheel gescant met (kwestie van even hoofdrekenen) 1600 x 1000 pixels voor het hele beeld. Vergelijk je dat met een goedkope digitale camera (700 x 500 pixels per foto) dan is dat beter. Maar vergelijken we dat met een professionele dia-scan van Kodak die op een Photo-CD wordt gezet dan is het veel te mager wanr dan heb je 3200x2000 pixels in de maximale kwaliteit. Op een beeldscherm ziet het er best redelijk uit want wie heeft daar meer dan 1600x1000 pixels op?

Copyright © Rein Bakhuizen van den Brink
Last updated on 1 september 1999
Home Publicaties Actueel 74 Actueel 76