|
|
Actueel 73Opstarten Met een simpele ST is opstarten heel makkelijk: floppy erin, scherm aan en computer aan. Na een tel of 10 heb je de desktop en kan je aan het werk. Met de komst van een harddisk werd het opstarten al stukken tijdrovender: een harddisk moet eerst goed op gang zijn, dan de computer en het scherm aan zetten (printer niet vergeten) en booten maar! Tijdsduur: 20 seconden. Maar erger je niet aan die tijdsduur want met een Windhoos-machine ben je nog verder van huis. Daar kan een opstart heel wat langer duren! De hardware is net zo snel klaar als bij ons (hoofdzakelijk harddisk op gang brengen) maar de software moet zoveel files inladen en zoveel afzonderlijke programma's uitvoeren dat daar merkbaar tijd in gaat zitten. 'Aanpassen die software' zou je zeggen maar dan ben je aan het verkeerde loket bij Windows. Daar vinden ze dat de hardware zich maar aan de software moet aanpassen. Moderne computers krijgen dus een snelstart: spanningregelende chips zorgen voor aan- en afschakelen van de stroom voor de diverse componenten. Zo kan de CPU op een laag pitje in de wait-state gezet worden en hoeft er, zolang de stekker in het stopkontakt blijft, geen complete opstart gedaan te worden. Dus ongeveer hetzelfde effect als bij Notebooks: je klapt die dicht en de volgende keer dat je hem open doet zit je precies weer waar je was gebleven.
N.AESEind vorig jaar kwam versie 1.2 van N.AES in de handel. De Duitse prijzen van dit product zijn: op disk DM 119,- en op CD met een complete MiNT distributie voor DM 149,-. Mensen in bezit van versie 1.0 of 1.1 kunnen de disk laten updaten voor DM 49,- of hun CD-versie voor DM 79,-. Dat zijn forse prijzen, dus je moet wel een grote liefhebber zijn om dit product bij woller&link, Grunewaldstr. 9, D-10823 Berlin, Duitsland, tel.: (030) 21 75 02 86, te bestellen. Voor de lezers die geen benul hebben waar deze software goed voor is, zal nu een toelichting volgen. Met het door Atari uitgebrachte MultiTOS kan iedereen zijn computer multi-tasking maken. Het voordeel is: je kan tegelijk met diverse programma's bezig zijn. Stel dat je de situatie hebt dat je steeds afwisselend twee programma's gebruikt. Dan is het handig als beide programma's op het beeldscherm aanwezig blijven b.v. door hun vensters te tonen. Een andere veel voorkomende situatie die verbetering kan gebruiken is: er wordt geprint. Dat duurt nog een half uur. Ik zou zo graag nu al mijn computer wilen gebruiken om zelf door te kunnen werken. Het MultiTos van Atari werd gratis meegeleverd bij b.v. de Falcon's. Het is dus wijd verbreid. Maar het grote nadeel van de Atari multi-tasking is: de computer wordt er zo traag van. Op een ST valt dan nog maar amper te werken en op een Falcon of TT is het qua snelheid ook een forse gevoelige stap terug. Vandaar dat vele mensen bereid zijn wat geld uit te geven om een product als MagiC te gaan gebruiken. Maar er is een andere, iets goedkopere oplossing want de traagheid van MultiTos zit hem in het zgn. AES-gedeelte, dat tot taak heeft zoals de naam al zegt (Applications Environment Services) de I/O van je programma verzorgt, dus ook opdrachten die door de muis worden gemaakt. Met N.AES wordt gezorgd dat het snelheidsverlies minimaal is. Op een TT bemerk je geen traagheid. Na deze uitleg zijn de verbeteringen in N.AES ook beter te plaatsen en wel:
Helaas werkt de Atari-desktop niet met multi-tasking. Vandaar dat je ook een andere desktop moet hebben. Er wordt dan ook een desktop met de naam 'Thing' meegeleverd. Die zal voor vele lezers wel een goede bekende zijn want die is al geruime tijd als shareware in onze PD-bibliotheek aanwezig. Dit ook een goed moment om even over Thing uit te weiden. Deze desktop kan dienen als AV-server, kan zaken bijeennemen in de vorm van 'objecten' en heeft een auto-locator wat een antwoord op de vraag 'waar is die file' snel mogelijk maakt. Je kan een eigen plaatje op de achtergrond zetten, alternatieve filesystemen (b.v. met lange filenamen) worden ondersteund waarbij je ook kan denken aan het Unix-achtige XFS-systeem dat door MinT mogelijk is gemaakt. Nog even tussen haakjes: de kern van het multi-tasking gebeuren met N.AES is MiNT zoals dat ook in het MultiTOS van Atari gebruikt wordt. Het zogenaamde drag&drop wat al uit de begintijd van MultiTOS dateert is ook mogelijk. Verder kan je Kobold (de file-transporteerder) Alice (een vernuftige editor) ST-Guide (voor help-teksten), een verbeterde fileselectorbox geheten N.FSEL en nog wat dingen naadloos aan de desktop hangen zodat ze automatisch beschikbaar zijn. BelkaartDraadloos telefoneren met GSM kan handig zijn maar het is erg duur. Voor vele mensen is de maandelijkse rekening letterlijk onbetaalbaar. Die worden wanbetalers met als gevolg dat ze afgesloten worden. Maar zo'n GSM-telefoon is toch weer bruikbaar te maken: koop een belkaart voor ongeveer 50 gulden en men kan weer telefoneren. Tot dat vaste bedrag aan telefoongeld is opgebruikt natuurlijk. Libertel en Telecom concurreren zwaar met deze belkaarten. Ze blijken zo in trek te zijn dat al kort na introductie er leveringsproblemen waren. In de vorige aflevering is verteld hoe het bij beide concurrenten op verschillende manieren is geregeld om u te verlossen van restantjes aan beltegoed die na de verloopdatum nog in een belkaart zitten. Nu is weer een nieuwe truc bekend geworden. Dit keer is het PTT Telecom die gebruikers van hun belkaart sneller op kosten jaagt. Er bestaat nl. een 'voice mail', wat wil zeggen dat er voor u een telefoonbeantwoordapparaat bij de PTT staat. Belt iemand u terwijl u bij een concert bent, in een kerk verblijft of door een tunnel rijdt (uw GSM staat dus af of is radiografisch onbereikbaar) dan krijgt de beller de mogelijkheid om een tekstje in te spreken in uw 'voice mail'. De grap van Telecom is nu: met hun belkaart staat die voicemail altijd aan. 'Dat kan technisch niet anders' zeggen ze. Dus u moet geregeld de voicemail bellen … f 1,35 om ingesproken berichten te beluisteren. Dat tikt lekker door (of aan, gezien van de kant van de PTT). Gelukkig kan je bij Libertel wel de voice-mail afzetten. Atari-siteEr is sinds kort weer een (enigszins commercieele) Atari site op het net bij. Het is opgezet door de bekende uitgever Falke Verlag (van het tijdschrift ST-Computer & Atari Inside). Voor verdere vulling wordt iedereen uitgenodigd om bij te dragen, vooral ook Atari-winkels die hun eigen page kunnen krijgen. Er zijn plannen om een (Duitstalige) Atari Chat te maken. Atari ComputingTerugkijkend op het begin van de geschiedenis van onze Stichting ST is het niet verwonderlijk dat het Engelse tijdschrift Atari Computing wat aanloopmoeilijkheden heeft. Ze begonnen als een losse club van enthousiaste mensen die vorm kreeg in, toen het blad echt uitgebracht ging worden, een officiële vereniging, de ACG. Maar ja, nu een paar bladen zijn gepubliceerd blijkt een vereniging niet een vorm te zijn om een blad mee uit te geven en alles te regelen wat daarmee samengaat. Er is dus een firma opgericht, de 'Renegade Publishing Limited', die de zakelijke kant verzorgt. Voor abonnees hebben de veranderingen geen gevolgen; bestaande abonnementen lopen gewoon door. Wel had het één en ander gevolgen voor de uitgave nummer 8 want die kwam eind februari wel wat aan de late kant. Voor de rest valt nog te zeggen dat ze net als wij het blad moeten vullen met vrijwillige bijdragen, wat af en toe lastig kan zijn. Het andere Engelse tijdschrift 'ST Applications' is inmiddels fors weggezakt: de laatste uitgave was nog maar een paar op A5 formaat gevouwen velletjes papier groot. De aandacht ligt nu rond het groepje mensen dat de FaST Club en de FloppyClub draaiend houden. Atari verkocht?De laatste tijd komen er berichten dat Atari verkocht is. Nu weet ik niet beter of ooit was het magere restje overgedaan aan een firma die alleen maar bekend stond vanwege de productie van harddisks, JTS. Met die firma is het daarna slecht vergaan: de harddisk divisie is van de markt verdwenen. Blijft dus het raadsel: 'Wie is de eigenaar van de rechten op TOS?'. Het wordt nog gecompliceerder want volgens berichten uit de USA heeft Jack Tramiel, de oude eigenaar van Atari en mede In elk geval staat de Atari Arcade Division (speelhal-machines) er helemaal buiten: die is niet van Jack. Wat is zoveel geld waard? De naam van de koper is 'Hasbro' die kennelijk in de speelgoed branche zit. De speculaties zijn niet van de lucht. Om er een paar te noemen:
Gek genoeg hoor je bij al die geruchten niets over de ST-serie computers. Is het nu echt zo dat niemand daar iets leuks voor kan bedenken? SamplingBezitter van een Falcon kunnen zich verheugen in de komst van ZeroX uit Zweden. De software wordt geleverd door het bekende (van muziek) Soundpool, Postfach 1112, D-74373 Zaberfeld Duitsland, tel.: (07046) 90215 voor DM 300,-. Als eerste moet worden aangetekend dat er een hardwarematige beveiliging (sleutel) is. Maar nu, wat kan het?
Ondersteund worden de volgende formats: TKE, AIFF, SD, AVR, WAV, RAW, DVS. Natuurlijk worden ook diverse samplers ondersteund zoals: Ensoniq ASR10, EPS, EPS16+, Akai S1100, 2000, 3000, EMU ESi32, E64, E4. Bewegend GIFMet behulp van CAB kan je HTML-pages bekijken waarop bewegende afbeeldingen te zien zijn. Het is namelijk mogelijk om in GIF-format een aantal plaatjes als een filmpje op te bergen. Tot voor kort was er geen software om dergelijke bewegende GIF-beelden op de Atari computer te maken. Maar sind kort heeft Greg Evans de WhirlGif en GemGif programmma's klaar. Het is shareware dus een kleine bijdrage wordt verlangd als je het serieus gaat gebruiken. We zullen proberen het op een PD-disk uit te brengen. Maar voor de surfers onder onze lezers: bekijk de homepage. DesktopDe alternatieve shareware desktop Thing kan zich verheugen in een groep zeer toegewijde gebruikers. Die zullen zonder twijfel wel hebben doorgekregen dat er een nieuwe update enige tijd geleden is verschenen. De versie 1.2 (er kan inmiddels een nieuwere versie zijn, hou ons ten goede) is inzetbaar op alle moderne multitasking systemen, dus ook het laatst erbij gekomen N.AES. Een paar punten uit de lijst met verbeteringen, vernieuwingen en extra functies zijn:
Aanschaf van een complete Thing desktop kan natuurlijk bij de auteur Thomas Binder, Johann-Valentin-May-Str 7, D-64665 Alsbach-Hähnlein Duitsland, door middel van opzending van een lege disk en een Eurocheue van DM 30,-. Een update kost bij hem DM 15,-. Als dat allemaal te lastig is dan kan ook via het onvolprezen BBS Bearboard te Rotterdam (zie de 'advertentie' op blz. 43) deze desktop gedownload worden. Via het Centrale registratiepunt kan je dan de shareware makkelijk betalen. Voor mensen zonder modem: op PD disk A 825 is Thing te vinden in Nederlandse versie. In Engeland wordt erg veel gebruik gemaakt van 'Geneva' een multitasking systeem dat hier bijna onbekend is. Met versie 1.2 kan nu Thing ook doorbreken op de Engelse markt want de samenwerking tussen Thing en Geneva is gelukt. BeursIn Engeland probeert men ook elk jaar een Atari-beurs te organiseren. Maar helaas heeft de organisator van vorige jaren, Mike Goodman, geen tijd meer om de UK Atari Show te regelen. Nu zal het magazine Atari Computing de beurs sponseren en organiseren. Maar helaas lukt dat niet voor de zomer, dus wordt gemikt op ergens in september. Iedereen die ideeën heeft, een bijdrage wil leveren of aanwezig wil zijn op de beurs, wordt verzocht contact op te nemen. Pas als er belangstelling blijkt te zijn gaan ze energie in de organisatie stoppen. TT KloonSinds maart is de Milan als echt product op de markt en is op het internet het allerlaatste nieuws te vinden. In vorige uitgaven is deze snelle TT-achtige machine al diverse malen vermeld. Falcon muziekBezitters van de Falcon die een hobby met geluid hebben kunnen zich weer verheugen in een nieuw stukje software. Uit Frankrijk komt (in Franse en Duitse versie, Engelse in voorbereiding, aan een Nederlandse wordt niet gedacht) Digital Homestudio Pro voor ongeveer 300 gulden. Mogelijk is als u dit leest het Engelse handboek al klaar. Meer informatie bij Falke Verlag Duitsland. De volgende eigenschappen zijn ons bekend:
Millennium bugVoor mensen die hun intelligente verwarmingsthermostaat willen controleren: 1 jan. 1900 was een maandag en 1 jan 2000 wordt een zaterdag. Maar de ellende kan al veel eerder beginnen. Zo zit er een foutje in een stel satellieten van het Global Positioning System (GPS). Op 22 augustus 1998 valt een deel van het GPS-netwerk uit. Reden: een heel klein foutje in de datumteller van een paar satellieten. Op die datum loopt de teller vol. De beheerders melden dat er aan het foutje gewerkt wordt. Het is te hopen dat het op tijd voor elkaar is want anders zal die dag de geschiedenis ingaan als 'de Dag der Verdwaalden'. Wat verder te denken van datums zoals 01/01/99 of nog erger 9/9/99 (9 september 1999)? Iedereen die wel eens in de computer programmeertaal Basic heeft gewerkt weet hoe handig het is om het eind van een cyclische bewerking te detecteren aan de hand van een 'niet mogelijk getal' zoals 99 vaak kan zijn. Dit soort ingebouwd 'manco' hebben vele andere computertalen ook. Na 1 jan. 2000 is het gevaar nog niet geweken want er zijn de nodige realtime clock chips gemaakt die de schrikkeljaren-regels niet goed volgen. Dan gaat het na 29 februari 2000 gegarandeerd fout. Ik zou zeggen: test uw apparatuur thuis maar eens met deze data, vooral video-recorders komen voor een test in aanmerking. Atari BelgiëVorig jaar heeft de gebruikersgroep in Deinze (België) een dag georganiseerd waar iedereen kon komen. De belangstelling was voldoende om ook dit jaar is er weer een grote bijeenkomst te organiseren. Maar niet begin maart dit jaar maar waarschijnlijk in augustus of september. We zullen u op tijd op de hoogte brengen. SCSI makenEen advertentie van WB Systemtechnik GmbH uit Castrop-Rauxel vermeldde dat al hun SCSI-spullen voorzien worden van een Link Adaptor met driversoftware HDDriver voor maar DM 99,- extra. Op dit moment is de LINK 97 adaptor (DMA naar SCSI) van alle andere vergelijkbare producten het meest bij de tijd. Het kan zijn dat er inmiddels al een LINK 98 is. Ze hadden ook eventjes netjes diverse zaken op een rijtje gezet. Die nemen we hier over: De Link 97 ingebouwd in de stekker kost DM 135.-, zonder software en DM 159,- met HDDriver 7.x Het DMA kabeltje is wat aan de korte kant en wil je het langer hebben (100 cm) dan is de meerprijs DM 15,-. Door de verschrikkelijke kruideniersmentaliteit van de makers van de ZIP-drive is er bezuinigd op de TermPower lijn in de SCSI-stekker. Normaal zou die een (voedings)spanning moeten voeren, maar helaas. Het gevolg is dat de Link adaptor zonder stroom zit als je aan de SCSI geen ander apparaat hebt hangen (een CD-ROM drive b.v.) die wel die spanning geeft. Er is dan ook een speciale Link 97 ZIP uitvoering met in de zijkant van de grote SCSI-stekker een klein voedingsplugje gemonteerd. De prijs is DM 149,- en met een apart voedinkje erbij DM 179,-. Voor knutselaars die hun ST in een towerbehuizing hebben ingebouwd is er een Link 97 Intern voor DM 179,-. De meerprijs zit hem in de aanwezigheid van een DMA-In en een DMA-Out (doorgelust dus) en extra stevige driverchips aan de SCSI-kant. Mensen met een Mega STE zitten bij inbouw met een probleem: er zit ook nog eens een Atari-knutseltje in dat de DMA verbind met de SCSI van de ingebouwde harddisk. Vandaar dat er een speciale Link 96 STE is voor DM 179,-. De meerprijs in bovengenoemde gevallen voor de software HDDriver is DM 20,-. HDDriverTot voor kort was de beste manier om HDDriver te kopen: een briefje met Eurocheque naar de maker, Uwe Seimet. Dat is niet een ieder zijn pakkie aan dus ondanks onze lovende woorden is er nooit een grote koopgolf vanuit Nederland over Uwe heen gespoeld. Mischien gaat dat veranderen want de ACN te Haarlem verkoopt nu HDDriver versie 7.1 voor f 79,50. Tussen haakjes, op 4 april (beurs in Neuss) verkocht Uwe al versie 7.5. Laten we hopen dat de verkoop Uwe Seimet wat oplevert want zoveel moeite en zo'n fraai product zijn het best wel waard om geldelijk beloond te worden! ICQZit je op het Internet dan kan de software ICQ (oftewel 'I seek You') aan je doorgeven als een bekende ook toevallig in persoon op het Internet zit. Je moet dat wel van te voren met elkaar afspreken. Achter de schermen gebeurt het volgende: als je inlogt verstuurt jouw ICQ software een boodschap naar een speciale server (ik dacht ergens in Israel). Daar wordt gekeken wie er bij jou op je lijstje staan en er wordt gekeken of die personen zich kortgeleden actief hebben gemeld. Zo ja, dan krijgen beide partijen er bericht van. Vervolgens kan je babbelen in chat-style en dergelijke. Ik vind het een prima idee want zo krijg je direct contact met mensen. Maar helaas op de Atari-computers hebben we die software niet. Het is enerzijds een kwestie van 'iemand moet het maken' en anderzijds 'de copyrighthouder moet het goed vinden'. Want de protocollen van ICQ zijn eigendom van de firma Mirabilis. Lijkt het je een goed idee om ICQ op de Atari te kunnen gebruiken, doe dan iets: stuur een e-mailtje naar etam@icq.com met de vraag 'waarom niet op mijn computer' en steek Christian Andersson een hart onder de riem via faltrion@alfaskop.net Een beetje campagne voeren kan geen kwaad in deze. CD-ROM driverSinds kort is ook in ons land de software Egon CD versie 3.1 verkrijgbaar via de ACN te Haarlem. De prijs is f 99,-. Als basis wordt het bekende MetaDOS gebruikt (in versie 2.6 inmiddels) en met behulp van een installatieprogramma kan iedereen zonder ingewikkelde toestanden de boel werkend krijgen. De ondersteuning voor het afspelen van audio is ten opzichte van vorige versies verbeterd. Er is zelfs een soort test-mogelijkheid voor de Egon software om te zien wat mogelijk is en wat niet. Multi-session CD's en Photo CD's kunnen gelezen worden. Ook moeilijkheden met multitasking gebruik schijnen tot het verleden te behoren. Een aanrader dus, zeker voor mensen die niet zo technisch zijn. Floppy copyDe makers van het diskcopieerprogramma E-Copy hebben hun product in het Public Domain gebracht. Heb je vaak disks te copiëren en/of te formatteren dan is dit programma een uitkomst want het kan zoveel meer dan de ingebouwde standaardfunctie van de TOS desktop. Wat mogelijkheden betreft benadert E-Copy heel aardig het meer bekende FCopyPro. Lees de PD-rubriek er maar op na om te zien op welke disk dit programma te vinden is. Atari dealerEen heel oude firma die vanaf het begin (in 1985) actief is met Atari is Marloc Computing in Deventer. Ze zijn (met eigen ervaring) specialisten op de gebieden: Calamus, DBMan, SPP, kerkleden administraties en Kerkmuziek. Na overleg kan ook programmatuur naar wens worden geproduceerd. Er wordt ook gerepareerd. Deze firma kan dan ook aanbevolen worden aan alle Atari bezitters in die regio. Tel.: 0314-333513 en e-mail: Marloc@tref.nl DTPBen je een grote liefhebber van het gebruik van de computer voor DTP toepassingen, dan kan je aan de CD-ROM 'DTP+Graphics' van Crazy Bits uit Berlijn erg veel plezier beleven. Voor DM 89,- krijg je maar liefst 3600 Calamus fonts, PostScript Truetype, GDOS, en nog wat andere formats. Verder: 8000 cliparts, 300 printerdrivers en verder nog wat shareware, freeware en PD-programma's die handig kunnen zijn voor CAD, fontediting, tekenen enz. De firma NABM te Schiedam haalt veel CD's uit Duitsland naar hier. Als je het ze vraagt kunnen ze deze disk ook wel leveren. Het consoleDit is een wat ouderwetse term van vroeger toen onze grafische desktop nog niet bestond. Toen typte men commando's in die op een groen beeldscherm (de eigenlijke console) zichtbaar werden. Een van de allereerste programma's die bij de ST geleverd werden was een zogenaamde 'command line interpreter' om ook ingetypte commando's beschikbaar te hebben; niet iedereen was al gewend aan een muis. Een voordeel van het kunnen geven van commando's is dat je een hoop zaken kunt automatiseren. Je kan setjes commando's bewaren voor later gebruik, je kan lus-structuren bedenken en je kan met doorgave van parameters werken. De van DOS wel bekende batch-files zijn best wel handig maar helaas wordt veelal gebruik gemaakt van een ondoorzichtig taaltje dat een beetje lijkt op Brabbel-Basic. De laatste tijd zijn er betere zgn. script-talen ontwikkeld. Nou ja, ontwikkeld en nou ja, beter.... In elk geval neigen die taaltjes qua syntaxis steeds meer naar het algemeen bekende C en dat trekt mensen meer aan. Het ziet er bekend uit. Een dergelijke scriptaal is nu ook beschikbaar voor onze computers. ASH brengt 'Scripter' uit, verkrijgbaar bij de ACN voor f 89,50. CAB 2.6Sinds ASH met versie 2.5 uit kwam is er niets wereldschokkends vernieuwd of verbeterd. De HotList is verbeterd en er wordt wat minder geheugen verbruikt. Wel blijft het zo dat je pas van de volle functionele omvang plezier kan hebben als je multitasking installeert. Er zijn wat bugs verwijderd zodat, naar men hoopt, de gebruiker minder vaak met 'runtime error' wordt geconfronteerd. Een handig grapje blijkt de mogelijkheid te zijn om frames qua grootte te veranderen. Het komt nl. steeds meer voor dat WWW-pages hun frames 'achter laten' wat bij het laden van een andere html-page problemen geeft. Problematisch blijft het samenstellen door de gebruiker van de juiste login scrips omdat elke provider zo zijn eigen manieren heeft. De firma ASH meldt tevens dat hun ASH-Emailer voor de prijs van DM 69,- los verkocht wordt. Voor de duidelijkheid: Emailer is een e-mail/newsgroup client voor PPP-Connect. MilanOp de beurs in Parijs was een testexemplaar van de Milan aanwezig die de 68040 CPU geklokt had op 20 MHz (wordt 64 MHz) en waarbij de cache af stond. Met een stopwatch viel te meten dat gewone applicaties nu al 4 maal sneller liepen dan op een TT. Te verwachten is dat de Milan, wanneer je hem koopt, zo'n 5 maal sneller zal zijn dan een TT. Of, als je dat terug brengt naar een vergelijking met een 1040 ST, een factor van 20 maal. Een Quick Index benchmark gaf (t.o.v. een 1040 ST) de volgende versnellingen: CPU memory 8x, CPU register 13x, CPU divide 17x en CPU shifts 56x. Deze laatste waarde is verklaarbaar: de 68000 CPU was heel erg langzaam in het verschuiven van bitjes in zijn interne rekenregisters. In latere CPU's is dat probleem opgelost. Er waren ook een paar benchmarks te zien van GemBench maar die zijn niet erg waardevol want de grafische kaart nam in de testuitvoering van deze Milan nog geen grafische GEM-functies over. Aangezien in de koopversie de grafische kaart heel veel werk overneemt van de CPU laat ik die getallen maar zitten. TOS 6De plannen zijn mooi, het enthousiasme is groot maar het programmeren van functies voor een operatingsysteem is en blijft moeilijk en daarmee tijdrovend. Men is inmiddels zover dat er een source is bijeengeplakt die gecompileerd een TOS oplevert dat kleiner en sneller is maar helaas nog niet bugvrij. Vooral het aanpassen aan een grafische kaart (noodzakelijk voor de Milan) geeft de nodige problemen. Ook het feit dat oude software die onder TOS 1.2 en zo prima functioneert ook op de Milan moet kunnen werken levert de nodige breinbrekers op. Vooral muzieksoftware bezorgt de makers slapeloze nachten. Insiders weten het wel: muzieksoftware heeft altijd, van het begin af aan, last gegeven als er een nieuwe versie van TOS verscheen of als er een nieuw type Atari-computer kwam. En bij de grote muzieksoftware huizen staan ze niet te trappellen om van al hun software een aparte versie voor de Milan uit te brengen (en voor de Medusa en voor de Phenix en voor de Hades, om die niet te vergeten). De eerste stap om veel moeilijkheden te omzeilen is: de basale TOS 6 wordt single-tasking. Indien gewenst kan men een multi-tasking versie maken door extra software te laden net zoals men dat nu al gewoon is bij Magic, Geneva, MiNT en N.AES. Modem softwareWil je alles uit je moderne modem halen dan kan dat want CoMa versie 4.3 is inmiddels uitgekomen. Wil je de voice-functies van het modem (als het even kan met de Rockwell chipset) gebruiken dan kom je niet om deze software heen. Je kan een echte voicemail samenstellen. Ook kunnen in de nieuwe versie de extra mogelijkheden van ISDN gebruikt worden. Per opgebeld telefoonnummer kan je b.v. omschakelen naar een andere voicemail. Vanzelfsprekend kan je ook een gewone mailbox beheren. De prijs van Coma Professional is vergeleken met vroeger gedaald. Nu wordt er nog maar DM 199,- voor gevraagd bij Softbär, Richardstr. 60, D- 12055 Berlin Duitsland, tel.: 030/685 83 52. Daar kun je ook navragen of je modemtype ondersteund wordt. Parity bitZo af en toe kom je dingen tegen die je niet kent. Zo is in de Chips&Chips documentatie van Michael Ruge (PD disks A 788 t/m 790) te vinden hoe je een parity te voorschijn moet toveren in een MegaFile 44. Dat is een verwisselbare harddisk die intern een Atari DMA-SCSI adaptor en een 5 1/4 inch Syquest 44 Mb SCSI-drive bevat. Nu zal je meestal ook best wel zonder die parity kunnen werken, maar ja, soms moet je je knutseldrang kunnen uitleven. Apple doet ouderwetsHet nadeel, redactioneel gesproken dan, van het verdwijnen van de firma Atari is dat ze niets meer doen om over te klagen. Maar de Mac bestaat nog steeds en daar vallen nog wel kanttekeningen te maken bij het beleid van de firma. Zo kwam het management tot de conclusie dat de Mac opener moest worden: ook anderen mochten Mac-computers gaan maken. Dat werd gedaan en al gauw bleek niet alleen dat de klonen goedkoper waren maar ook vaak beter uitgerust qua hardware. Dat kost dus omzet voor Apple die niet opweegt tegen de inkomsten uit de licenties. Waarom deden ze het dan? Omdat ze hoopten dat, net zoals bij PC's het feit dat er meerdere fabrikanten zijn ze populair heeft gemaakt, hetzelfde met de Mac zou gebeuren. Helaas niet dus. Nu wordt er geprobeerd weer terug te keren naar de oude monopoliepositie. We krijgen dus weer vastgestelde prijzen en dat blijkt al in Duitsland het geval te zijn. Als je een USA-Mac koopt in de USA dan ben je zelfs met transportkosten, valutaverlies enz. beduidend goedkoper uit. Een officiële Duitse PowerMac G3/233 kost 800 mark meer dan een Amerikaanse importmachine. Voeg je daar nog de aanschaf van een land-specifiek toetsenbord en een MacOS in de gewenste taal bij dan blijft het prijsverschil 500 mark. 'De moeite waard' denken veel mensen want het gaat om echte Mac's en niet om een kloon. Apple Duitsland heeft nu alle die importbedrijven gedreigd met juridische moeilijkheden als ze door blijven gaan met 'illegale' import. Om te zorgen dat potentiële klanten niet in de verleiding komen om import-Mac's te kopen zijn de garantiebepalingen veranderd: de handelaar is alleen maar verantwoordelijk voor het doen uitvoeren van de garantiebepalingen voor Mac's die 'officieel' zijn. Opmerkelijk is ook de draai de Apple Duitsland op Orwelliaanse manier weet te geven aan de merkenwet. Ze handelen zo om de gebruiker te beschermen, helemaal volgens de bedoeling van de wet. De gebruiker weet nl. nooit wat hij koopt als hij een Mac-achtige computer koopt die niet door Mac-Duitsland zelf is geïmporteerd. In een onofficiële Mac kan van allerlei troep zitten zoals opgevoerde processoren, goedkope geheugenchips, printplaten van mindere kwaliteit enz. enz. En de gebruiker ziet het niet en wordt dus bedrogen. Het monopolie van de Mac beschermt dus de gebruiker tegen bedrog. Maar helaas niet tegen te hoge prijzen! Aangetekend moet worden dat alleen de wereldwijde garantie van kracht blijft voor de draagbare Notebooks want het zou te dol zijn om daarvoor de wereld in blokken in te delen. Mooie monitorWe hebben de mogelijkheid om aan onze TT (en eventueel ook aan de Mega STE) een groot 19 inch zwart/wit scherm te hangen. Een mooi scherp stabiel beeld waar je veel vensters op kwijt kan is lekker werken. Maar tegenwoordig wil men kleur en dat is duurder. Vandaar dat gewone PC's altijd worden aangeboden met een 14" scherm en tegen bijbetaling een 17" beeldscherm. Maar wie koopt er een 21 inch monitor? Die kost meer dan de hele windhoos machine! En toch heb je veel pixels nodig op het scherm met al die vensters. Vandaar het idee van Eizo om een 19" (50 cm) kleurenmonitor met 1600 x 1200 pixels en een beeldfrequentie van 76 Hz maximaal te maken voor 'het grote publiek'. Die hebben ook wel voldoende aan een 1280 x 1024 scherm met 89 Hz want anders wordt de grafische kaart veel te duur. De monitor Flexscan T68 bezit natuurlijk de nodige intelligentie. Maar dit keer is er iets nieuws: behalve een gewone CPU zit er ook een DSP in die signaalbewerking kan doen. Zo wordt opgemerkt in het persbericht van de fabrikant dat er signaalfiltering mogelijk is 'want niet elke grafische kaart geeft een net videosignaal af'. Milieuvriendelijk is de monitor ook: in standby-stand wordt nog maar 3 Watt aan energie verbruikt. Tot slot nog de prijs: die is niet hoger dan een goed uitgeruste PC: f 3400,-. ZIP driveOver het algemeen hebben bezitters van deze handige drives geen klachten. Of het moet zijn dat er geen TermPower op de SCSI-bus aansluiting wordt geleverd wat bij gebruik van b.v. de LINK-adaptor extra knutselwerk noodzakelijk maakt. Op het net wordt momenteel door diverse gebruikers geklaagd over een verschijnsel dat 'Click of Death' wordt genoemd. Het loopwerk produceert dan geregeld klikgeluiden. Die ontstaan doordat de kop eventjes het spoor bijster is. Zoiets komt ook voor bij gewone harddisks vooral als die opwarmen: als er geen activiteit is willen die ook af een toe een kopbeweging uitvoeren. Maar komt het vaak voor dat is er iets fouts aan de hand. Er kunnen dan lees- en schrijffouten optreden. Bij onze computers kan je meestal nog een tijd doorwerken want als je de 'SCSI-verify after write' aan zet (de harddiskdriver HDDriver b.v. kan dat) worden fouten afgevangen. Als positionering van de kop mis gaat dan kan dat komen doordat •f de servo-informatie beschadigd is •f dat de koppen niet goed zijn. Aangezien het uitwisselen van de ZIP-disk meestal niet helpt ligt het aan de koppen. Inmiddels heeft de fabrikant Iomega verklaard dat ze het ook niet begrijpen omdat de klachten niet terug te brengen zijn op typenummer, productieserie of wat dan ook. Het faal-patroon lijkt statistisch volkomen 'random'. In elk geval: de fabrikant geeft een jaar garantie op de drives, dus zijn er klachten dan kan men inruilen. STE harddiskHet is al vaak betreurd dat je maar 1 SCSI-disk in een Mega STE kan plaatsen. De adaptor van Atari staat niet meer dan 1 drive toe, tenminste dat wordt altijd aangenomen. Helemaal waar is dat niet. Door een beetje te knutselen lukt het om via een extreem kort kabeltje een tweede drive aan te sluiten. Die mag je niet termineren en ook moeten beide op ID 0 gezet worden (jumpers). Maar ja dan nog, de voeding van de Mega STE kan een tweede drive echt niet aan. En verder: er is meestal ook geen ruimte om in de Mega STE BeeldbewerkingVan Homa Systems House uit Ottawa, Canada komt het bericht dat PhotoLine II verkocht gaat worden voor $ 149,00. Het betreft hier imaging- en paint-software. Als input kunnen alle populaire beeldformats gebruikt worden, ook JPEG en PhotoCD. Intern wordt met 24-bits kleur (maximaal) gewerkt en niet alleen pixelbeelden maar ook diverse vector-graphics kunnen gebruikt worden. Normale beeldbewerkingsfuncties zoals vervagen, verscherpen, distortie en vele andere filters zijn mogelijk. Voor de rest zijn er tekenfuncties voor gebruik uit de vrije hand zoals waterverven, gummen, kleurverandering enz. Ook zijn er uitgebreide mogelijkheden om de bewerkte resultaten op papier te krijgen: diverse kleurenprinters en plotters worden ondersteund. CD MasterBovengenoemde Canadese firma heeft ook software gemaakt om typische CD's voor IBM PC's bruikbaar voor ons te maken. Atari CD Master is een verzameling software voor de aansturing van diverse disks. In het lijstje staan Time Almanac, UFO, MPC Wizard en Space Missions. Voor sommige mensen is het misschien interessant te weten dat voor Infopedia v2 (een encyclopedie) een driver bestaat. De prijs is $ 39,00. ScannersHoma heeft ook diverse drivers gemaakt voor flatbed scanners. Hun ScanX kan de volgende apparaten aansturen: MicroTek Scanmaker E3/6/35t+, Umax Astra 1200S en Vista S12E,. Van ScanX bestaat ook een Pro uitvoering voor $ 50,00. Hun set Nova Scandrivers kan aan: HP IICX, 4P/C, 5P en Mustec Paragon 6000/12000CX. 600/1200 SP/SP II. Er zijn ook GDPS-drivers aanwezig zodat je vanuit daarvoor geschikte programma's direct de scanner kan bedienen. De prijs is $ 75,00. Het adres van Homa Systems House is P.O. Box 52127 Ottawa, Ont., K1N 5S0 Canada, tel.: (613)-722-0901 Super floppiesHet begon allemaal met de ZIP-drive waarin een disk gebruikt wordt die flexibel is. In de vorige uitgave werd bericht dat er binnenkort iets vergelijkbaars komt. Nu is er meer informatie over. De drive heet Winstation O.R. SLS-120 en is van het floptical type. Om veel sporen (en dus data) op een 3 1/2 inch disk te zetten moet er een methode zijn om de lees/schrijfkoppen precies te positioneren. Een disk met optisch detecteerbare positie-informatie heet een floptical. De drive bevat als extra een armpje met 'gewone' koppen zodat onze standaard floppydisks (720 kb en 1,44 Mb) ook te gebruiken zijn. Op de speciale disks (de flopticals) kan 120 Mb aan data. Wat wel jammer is, is dat de drive een IDE-aansluiting heeft. Maar bij Mac-winkels kan je een IDE/SCSI converter kopen (ongeveer 100 gulden). De drive zelf gaat ongeveer 400 gulden kosten en de speciale disks f 40,- per stuk. De snelheid is niet om over naar huis te schrijven: minder dan de helft van de bekende ZIP-drive (dus 350 kb gemiddeld). Het lezen van een floppy gaat op gewone snelheid: ongeveer 40 kb/sec. Voor ons Atari-bezitters is de grote vraag: 'Kan je ook van floppydisk starten met dit apparaat?' En lukt het ook om het ding als bootable SCSI-harddisk te gebruiken? Voorlopig schat ik in dat een aparte floppydrive met een ZIP-drive een betere combinatie is. Het maakt alleen qua ruimte wat uit, niet qua prijs. Als je dan bedenkt dat een ZIP-drive over het algemeen zijn data sneller kan verwerken dan de ST of zelfs de TT aan kan (500 Kb/sec), dan ligt de keuze voor de hand. Zeker als we nog even in aanmerking nemen dat de nieuwste ZipPlus een intelligente aansluitplug heeft die zelf bemerkt of er SCSI of parallelpoort aansluiting gebruikt wordt. Zelfs in geval van SCSI kan de drive nu bepalen of hij een terminator moet aanschakelen of niet! RaytracingVind je PovRay te ingewikkeld, te gebruikersonvriendelijk en te langzaam, dan is er een goed alternatief: Neon Grafix 3D voor TT en Falcon. Met behulp van een scene-editor en een animatie-designer kan je beelden en filmpjes in TV kwaliteit maken. Nieuw is dat de verschrikkelijke dongle (voor de beveiliging) verdwenen is en dat de nieuwe verkoper de firma Falke Verlag is geworden. De prijs is gedaald naar DM 149,-. Als extra lokkertje is beloofd dat de prijs op de Ataribeurs (4-5 april) maar DM 49,- zal bedragen! In het tijdschrift ST Computer (ook van Falke Verlag) is een korte bespreking te lezen (maart 1998 pag. 19-20). Veel softwareVan Crazy Bits, Pintschstr. 6, D-10249 Berlin Duitsland, komt het bericht dat de CD 'Software Treasure #2' klaar is en net zoals zijn voorganger #1 te koop is voor DM 75,-. De disk staat vol met spelletjes (ook voor de Falcon), en applicaties voor, om maar eens wat te noemen, Grafische zaken, financieel, Backup, Screen saving, iconen, printerdrivers, en waarschijnlijk om de boel op te vullen een aantal MOD en MIDI muziekfiles. Een leverancier in ons land die deze disks 'op de plank' heeft liggen is ons niet bekend. MultitaskingWoller Systemen meldt ons dat N.AES nu op 4 DD-floppydisks wordt uitgeleverd voor DM 119,- Er is ook voor DM 149,- een versie op CD-ROM te krijgen die is voorzien van de complete MiNT- distributie. Voorlopige ervaringen wijzen uit dat N.AES met desktop Thing een heel redelijk werkende combinatie is die zonder je al te veel in de ins- en outs van multitasking (MiNT-manier) te verdiepen, bruikbaar is. Ook de snelheid is redelijk en wat dat betreft hoeft het niet onder te doen voor MagiC. Doet men normale dingen dan is er ten opzichte van gewone TOS weinig snelheidsverlies te merken. Aanbevolen wordt wel om minstens 4 Mb geheugen te hebben want voordat je het in de gaten hebt zijn er heel veel programma's in het geheugen aanwezig. Verder gebruikt Thing ook zo'n slordige 400 Kb aangeheugen. Een simpele 8 Mhz ST met TOS 1.2 is niet aan te raden; net ietsje te traag. Importeur voor ons land is MABN te Schiedam (zie hun advertentie) die de N.AES CD direct kan leveren voor f 169,-. De versie op floppydisk kost f 139,-. CalamusVolgens berichten van de importeur van Calamus, de firma ACN te Haarlem, is de nieuwste versie Calamus Sl 98 inmiddels te koop in Duitse versie voor f 1099,-. Dat is een aanzienlijk hogere prijs dan we de laatste jaren gewend zijn. In hoeverre de uitgave de moeite waard is voor vele gebruikers valt moeilijk in te schatten op dit moment. In elk geval is het leuk om te weten dat de editor 'Eddie' nu geïntegreerd aanwezig is. Die kostte per slot van rekening tot voor kort ook nog een paar honderd gulden. Ondersteuning voor alle moderne kleurenprinters van Epson, HP en Canon is aanwezig. Maar ja, een zo uitgebreid programma vergt een geruime tijd serieus gebruik voor er zinnnig over bericht kan worden. U houdt dan van ons tegoed. Digitaal beeldEr zijn tegenwoordig heel wat kleurenscanners te koop die aansluiten via SCSI, maar als je zegt in de winkel dat je een Atari hebt dan kijken ze je vreemd aan. Tja, waar haal je de driversoftware vandaan? Het beste is om in een gespecialiseerde winkel de boel kant en klaar te kopen. Zo heeft MABN te Schiedam een flatbed scanner met 24 bits kleur en driversoftware voor f 599,-. Ook hebben ze de bekende Paragon scanner te koop voor f 689,-. Voor mensen die verlekkerd kijken naar andere mensen die digitaal fotograferen: de populaire Casion digitale fotocamera met software voor de ST is te koop voor f 869,-. Maar misschien is het beter eventjes te wachten want binnenkort is de Sony Mavica te koop. Die zet 640 x 480 kleurenbeelden als JPEG-fies op een gewone MS-DOS (dus ook Atari-) compatibele HD-floppydisk. Helaas is van dit machientje de aangekondigde prijs wel wat hoger! Snelle modemsOver het algemeen heeft het weinig zin om aan onze Atari computer een 56k6 modem te hangen. Er zijn maar weinig plekken waar het zinvol is om met die snelheid in te bellen. Daar komt nog bij dat de standaardisatie tot voor kort nog niet rond was. Maar de Internationale ITU heeft in een recordtijd van twee dagen vergaderen de V.90 norm vastgesteld. Deze zomer zullen genormeerde modems verkrijgbaar zijn. Volgens fabrikanten moeten de verouderde 56k6 modems na wat softwarewijzigingen ook kunnen werken. Laatste nieuws: niet alleen is de besluitvorming over de V.90 norm extreem snel gegaan, ook de fabrikanten zijn snel in het uitleveren V.90 modems. Tien dagen na het besluit leverde 3Com al in de USA zijn V.90 modems aan de eindverbruikers. Gek genoeg waren de firma's die EEPROMS gebruiken in hun modems om de programmatuur op te bergen niet zo snel. Het is in principe niet moeilijk voor de bezitters van het modem om een nieuwe versie van de software in de wisbare geheugenchips (EE=Electrically Erasable) te zetten (even ophalen van de site op het Internet en vervolgens met de software van de fabrikant het geheugen van het modem in pleuren), maar daar lag het dus niet aan. Nee, het was eventjes een lastige programmeerklus om niet alleen die modems V.90 bij te brengen maar ze moesten natuurlijk ook nog het oude fabriekseigen 56k6 protocol blijven kennen, iets dat voor nieuwe modems niet meer hoeft. Snelle harddisksHarddisks worden groter en tegelijk sneller. Wat we nu nog normaal vinden is volgend jaar alweer achterhaald. Zo heeft de bekende harddisk fabrikant Quantum deze zomer nieuwe drives op de markt gebracht met capaciteiten van 4,5 Gb (dat is de kleinste uit de serie) tot 18 Gb in de grootste drive. Om zo'n disk binnen redelijke tijd vol te schrijven is ook de transferrate verhoudingsgewijs zeer hoog: 80 Mb/sec. Een gewone SCSI-bus haalt dat lang niet, dus hebben ze iets speciaals: de Ultra2 LVD SCSI die een variant is op de Ultra SCSI. LVD betekent: Low Voltage Differential en daarmee kan de kabellengte opgevoerd worden tot 12 meter en de datarate verdubbeld worden. Voor wie zijn de drives bedoeld? Voor workstations die doen aan 3-D beeldbewerking en video, server functies vervullen in een hoge-snelheids netwerk, zakelijke DTP-pakketten draaien enz. De disks in de drive draaien wel snel rond: 7200 toeren per minuut. Dat geeft het nodige lawaai en warmte. Hoogstwaarschijnlijk zullen deze drives over een jaar in de gewone PC's te vinden zijn, want wie had vorig jaar nog kunnen bedenken dat een PC van nu met 2,8 Gb aan harddiskruimte standaard is? JavaEr is heel wat te doen over het gebruik van het taaltje 'Java' voor web-surfen en niet altijd ten vreugde van de surfers. Aangezien wij geen Java op onze computer hebben zijn we verlost van een groot aantal problemen. Maar ook zijn een aantal best wel leuke dingen niet voor ons. Daar gaat verandering in komen. De jongens van de GNU-groep zijn bezig om een freeware versie te maken onder de naam 'Kaffee'. Aangezien (na wat geduld uitoefenen) de GNU spullen ook voor ons geïmplementeerd worden (GNU C++, GhostScript) zal binnenkort Java-gebruik mogelijk worden in principe. Im elk geval lukt het al op ons neefje de Amiga. Wij houden de ontwikkelingen voor u in de gaten op het internet. ZIP via ROM-poortHoe positief je ook bent over de ZIP-drives (verwisselbare disks van 100 Mb), je zit met een probleem. Op het eerste oog kan je de drive aan een PC en ook aan een Mac hangen. Uitwisseling verzekerd dus. Maar: Heb je SCSI aan je Atari dan ligt het voor de hand om de SCSI-uitvoering te kopen. Maar dan zit je met de PC want die heeft maar zelden een SCSI. Dat wordt dus een extra SCSI-insteekkaart voor de PC aanschaffen wat geld kost (ongeveer 120 gulden extra). Koop je de parallelpoort versie dan kan die prima aan de PC maar helaas niet aan de Atari. Wat je dan kan doen is de ROM-poort adaptor van Woller & Link, Grunewaldstr. 9, D- 10823 Berlin Duitsland gaan kopen voor DM 119,-. Voor dat geld krijg je ook een speciale driver om deze wat rare oplossing (maar wel logisch: CD-ROM aan ROM-poort) te besturen. De hardware doet niets anders dan een PC-compatibele printerpoort maken. In principe kan je (electrisch gezien) ook andere apparaten aansluiten, scanners b.v. De vrees dat deze manier van aansluiten de snelheid erg remt valt best mee: een 330 Kb/sec blijkt haalbaar en daarmee is de ZIP-drive niet langzamer dan de oude Atari harddisks! Voor een groot deel zal het keuzeprobleem inmiddels wel uit de wereld zijn geholpen. De nieuwe ZIP-Plus bemerkt zelf wel of hij via SCSI dan wel via parallelpoort door de gebruiker is aangesloten en schakelt over. Importeur voor ons land is MABN te Schiedam (zie de advertentie op de achterzijde van dit blad) die f 198,- voor de ROM-poort oplossing vraagt. ST in TsjechiëIn 1990 is OrthodOx opgericht, een groepje programmeurs die z/w spelletjes maken voor 1 Mb ST's met een z/w scherm. Als je goed kijkt kan je zien dat er dubbele bodems in zitten vol met typische verwijzingen naar het 'achter het ijzeren gordijn' verleden. Zo komen de Russen er b.v. niet al te best af. Als het lukt zullen we in de PD wat spullen zetten. E.e.a. is te vinden voor de ongeduldige lezers op het internet. BasicBij ons is zonder twijfel als het over Basic gaat het GfA Basic het meest gebruikt. In Engeland is men veel meer verknocht aan HiSoft Basic. Sinds kort is daar door Matthew Bacon en Paul Jones een User Group/Forum opgericht voor programmeurs. Het is de bedoeling om tot een goede uitwisseling te komen van ideeën en source code. Ook zal er aandacht worden gegeven aan al de problemen die men gemeenschappelijk heeft. Er is een website waar men terecht kan. Wil je meedoen dan is een e-mailtje met de tekst 'subscribe hisoft-basic' aan majordomo@spodden.zetnet.co.uk voldoende. Stereo-geluidZo af en toe kan iemand een vraag stellen en dan denk je: waarom heeft niemand die vraag eerder gesteld? want het is een goede vraag! De vraag in kwestie is: waarom zit er geen stereogeluid op de 520 en de 1040 ST?' En het antwoord is: daar hebben ze bij Atari toendertijd nooit aan gedacht of indien wel, dan hebben ze een paar dubbeltjes willen bezuinigen. Bekijk je de gegevens van de Yamaha-geluidschip dan worden er drie geluidskanalen gemaakt. Na bestudering van de schema's van de 520 of 1040 kan iedere begaafde knutselaar met wat weerstandjes twee geluidskanalen te voorschijn goochelen. Maar helaas, zowel de software als de beschikbare geluidsfiles voor het afspelen van geluid via de Yamaha geluidschip rekenen niet op de aanwezigheid van Stereo-geluid. Resource-editingGa je programmeren en wil je een net grafisch interface aan de gebruiker van de software aanbieden dan moet je een zgn. resource-file gaan opbouwen. Meestal zal je programmeergereedschap wel zijn voorzien van een programma om dat te doen. Maar helaas, veel modernisering hebben dat soort programma's de laatste tijd niet ondergaan. De FaST Club in Engeland verkoopt momenteel ResourceMaster versie 2.07e. Op te merken valt dat dit product RSC-files van meer dan 64 Kb aan kan en dat ook iconen met maximaal 256 kleuren kunnen worden gemaakt en gebruikt. Mensen die hun alternatieve desktop Gemini of Thing willen voorzien van eigen gemaakte ikonen kunnen met deze software aan de slag, tenminste de bijgeleverde icon construction set kan ook deze kleurige iconen maken. RSC-files kunnen nu ook zo gemaakt worden dat ze eventueel de extra mogelijkehden van de Falcon kunnen benutten. (3D-look b.v.). De bijbehorende outputfiles die in de programmatuur zelf verwerkt moeten worden kunnen voor C, Pascal en Basic gemaakt worden. Het adres is: PO Box 101, Nottingham NG2 7NN Engeland. Verwisselbare harddiskHet heeft even geduurd maar nu heeft ook de bekende en al langer bestaande firma Syquest het gat in prijs/prestatie met Iomega gedicht. De SparQ bergt 1 Gb op een disk op die maar 100 gulden kost terwijl de drive 500 gulden kost. Dat is bijna halve prijs als je het vergelijkt met de JAZ-drive van Iomega. Het enige probleem voor ons Ataristen is: tot nu toe zijn er alleen maar drives gemaakt met een EIDE aansluiting dus je moet een Falcon hebben of een inbouwkaart die een IDE-poort levert. Dat de prijs van een disk voor de SparQ zo laag ligt komt doordat er maar 1 disk in een cassette zit terwijl de JAZ er twee in heeft zitten. De praktijk moet uitwijzen of een dubbele datadichtheid t.o.v. de JAZ niet teveel van het goede is. Met wantrouwen moet dan ook een testresultaat bekeken worden die een minimale schrijfsnelheid van 0,21 Mb/sec geeft met de 'verify after write' aan en 0,74 met de verify af. Te verwachten zou een verdubbeling zijn, niet een verdrievoudiging. Gek genoeg herhaalt de bijgeleverde Windowsoftware de fouten die ook bij de Zip-drive zijn gemaakt. Start je op met een disk in de drive dan wordt de eerste partitie daarop de D: partitie van Windows. Dat is niet te veranderen wat heel lastig kan zijn. Opstarten zonder disk erin is soms wat handiger want dan komt de partitieletter tenminste achteraan het lijstje terecht. Wat dat betreft zou Windows nog wat kunnen leren van onze harddisks driver HDDriver! Maar ja, 1 Gb schijnt men tegenwoordig ook al aan de kleine kant te vinden. Vandaar dat SyQuest de 'Quest' op de markt brengt: 4,7 Gb in een cassette waarin twee schijven zitten. Wel aan de grote kant met 5,25 inch maar razend snel (in zijn soort). Een transferrate van 10 Mb/sec wordt bereikt wat voor video-toepassingen voldoende is. De drive (met Wide Ultra SCSI) kost 600 dollar en een medium 200 dollar per stuk. Je moet er maar emplooi voor hebben; duur is het niet als ik het vergelijk met de prijs van bijvoorbeeld een SH 204 harddisk toen die net uitkwam (2500 gulden!). Als reactie op de vraag uit de markt is de JAZ-drive van Iomega opgevoerd in capaciteit. Er kan nu 2 Gb op een cartridge. Nieuwe apparaten kunnen ook de inmiddels oude 1 Gb disks gebruiken. Wat snelheid betreft gaat het lezen van de 1 Gb disks nu met 6 Mb/sec. Aansluiting gaat via Utra-SCSI. De prijs van de drive is ongeveer 1400 gulden en de disks kosten 400 gulden per stuk. Dat is niet echt goedkoop. Maar ook de goed verkochte SparQ krijgt concurrentie: de ORB die 2 Gb op een 3 1/2 inch cartridge zet. Het loopwerk kost maar 200 dollar en een disk 30 dollar. Ook wat betreft de opvolger van de floppydrive zijn er verdere ontwikkelingen. In navolging van de LS-120 komen Sony en Fuji Film met een alternatieve floppydrive die ook speciale 200 Mb disks kan gebruiken. De lees/schrijfkop bestaat uit twee delen: één voor de gewone floppies en een tweede veel kleinere voor de superdisks. Het voordeel van deze drive is: er is geen optisch systeem nodig voor het positioneren zoals bij de LS120. Er wordt rondgedraaid met 3600 toeren per minuut en de I/O gaat met 3,5 Mb/sec. De flexibele disk is door Fuji ontwikkeld en lijkt sprekend op wat er in de ZIP-disks zit. Ook de firma TEAC heeft al gezegd dat ze HiFD-drives gaan maken. PapyrusOp dit moment is deze tekstbewerker heel populair bij ons. De firma ROM Logicware verkoopt ook een versie voor OS/2 en Windows. Sinds kort is versie 6.0 verschenen (kosten DM 198,-.). Om tegemoet te komen aan de luide roep naar meer gebruiksvriendelijkheid voor Windows-gebruikers is nu de hele handleiding online beschikbaar tesamen met de normale help-functies. Ondersteund wordt ook spraakherkenning en wel IBM's VoiceType en via de Windows de variant ViaVoice voor continue spraakinvoer. Dus je kan stuurcommando's blaffen en brieven dicteren. Je moet wel wat meer betalen resp. 298 en 349 DM maar voor dat laatste bedrag krijg je ook een VoiceLearn erbij zodat je computer nieuwe woorden kan leren herkennen. In deze moderne tijden is ondersteuning van hyperlinks in documenten een must aan het worden, niet alleen voor HTML-pages. Ik ben benieuwd welke vernieuwingen naar de versie voor onze Atari-computer zullen doorsijpelen. Zip-drivesVoor veel beroepsgroepen is het een uitkomst dat je de Zip-disks via een wachtwoord kan beschermen tegen ongeoorloofd lezen. Ik denk hierbij aan medici, priesters, politie, justitie (hoe minder er openbaar wordt over het Openbaar Ministerie hoe beter), geheimagenten enz. Tot voor kort was de methode heel veilig. Hoe gaat het namelijk eraan toe? Het wachtwoord wordt op de disk geschreven door de electronica in de drive zelf. Bij volgend gebruik wordt dat password gelezen en vergeleken met het wachtwoord dat de gebruiker via zijn computer opgeeft. Klopt het dan kan de disk gebruikt worden, klopt het niet dan zal de electronica van de drive niet willen werken. Aangezien je een zip-disk alleen maar in een zip-drive kan lezen kom je zo nooit bij het wachtwoord op de disk. Maar er is een truc bedacht:
Je zal tot je verbazing zien: je kan erbij want de verwisseling van de disk is niet door de drive bemerkt. Let wel: zorg dat de drive zich heeft uitgeschakeld want anders kan je de koppen beschadigen (en de disk). RaytracingIn dit blad kunt u geregeld lezen over de capriolen van Pietje met zijn raytracing liefhebberij: PovRay. We willen de aandacht even richten op het feit dat er elke twee maanden een nieuwe wedstrijd is op het Internet met aardige geldbedragen beschikbaar gesteld door sponsors. Elke twee maanden is er een ander thema. Meer informatie. Sinds kort is er ook een driemaandelijkse wedstrijd voor animatie over een thema. Hades 040/060Bij al het nieuws over de komende Milan vergeten we bijna dat er een vergelijkbaar product bestaat dat wel zo in de winkel gekocht kan worden: de Hades. Importeur voor ons land is MABN te Schiedam. De verkoop heeft ongetwijfeld een zet in de goede richting gekregen door de (zie de vorige aflevering) StarTrack VME-bus kaart. Daarmee kan je heel veel met geluid gaan doen! Er is inmiddels een patchprogramma dat ervoor zorgt dat het veelgebruikte Cubase en ook Cubase Audio bruikbaar zijn. Met die aantekening dat helaas C. Audio alleen nog maar in sequencer-versie bruikbaar is. Maar niet getreurd, Mr. Charlie Steinberg heeft gezegd dat hij Atari een goed hart toedraagt en dat hij de zaak zal aanpassen voor de Hades/Startrack combi. In de nabije toekomst zal de TOS-versie ook verbeterd worden. Zo zal (voor de nabije toekomst) ook een moderne super SCSI-kaart ondersteund gaan worden. Uit Frankrijk komt het bericht dat er software is gemaakt voor een ISA-bus Flexport seriële kaart. Zo heb je dan RS 232 en RS 422 ter beschikking voor simpel datatransport van en naar een PC. Wat serieuzer van aard is de het Hades Netwerk op basis van een NE-2000 PCI-bus kaart. Atari spullenZo af en toe kom je een advertentie tegen die je aan vervlogen jaren doet terugdenken. B.v. Siedel in Kiel, Duitsland die het volgende kwijt wil:
Slechts in zijn totaliteit af te halen. TekenenDe vorige keer is vermeld dat versie 4.1 van PixArt verschenen is. Lees dat nog maar even na want anders gaan we in herhalingen vervallen. Importeur voor ons land is de ACN te Haarlem geworden die deze moderne software om te tekenen uit de vrije hand verkoopt voor f 169,-. De speciale introductie aanbieding (f149,-) liep op 1 mei af, maar misschien wordt die op dit moment vanwege het grote succes nog voortgezet. Vraag er even naar: tel.: 023-545.2000. CD-ROMDe multimedia STraTOS CD is alleen voor abonnnees op Atari Computing verkrijgbaar voor œ 3,- (ex. verzendkosten). Met die beperking: maar 1 exemplaar per abonnee per uitgave. Op de StraTOS disk zijn de artikelen uit hun blad te vinden met de inhoud van hun readers disk. Verder het Franse magazine STraTOS zelf (in HTML-format) en een collectie software verzameld door de mensen van STraTOS. IADDe Internet Access Disk (PD disk B 242) is vernieuwd. STiK is vervangen door STinG. Voor de meeste providers kan, met enkele aanpassingen, dezelfde dial script gebruikt worden (zie het artikel in dit ST nummer). Op de IAD staan verder de belangrijkste files uit de laatste PD versies van CAB en NEWSie (zie ST71) voor Internet, maar handleidingen enz. ontbreken. Alex Clauss wil dat CAB compleet verspreid wordt, dus de IAD is alleen samen met PD-disk B 246 te bestellen. ReparatieZo af en toe vermelden we dat er in Noordholland een firma is die zich intensief met muziektoepassingen voor Atari computers bezig houdt. We bedoelen De STaar te Purmerend. Maar niet alleen hebben ze verstand van muziekgebruik maar ook is er kennis en ervaring om te kunnen repareren. Dus lezers in het Noordhollandse: is er iets mis met uw computer, bel dan eens voor reparatie en advies naar De STaar, Westerstraat 2-4 Purmerend, tel.: 0299-428570. Copyright © Rein Bakhuizen van den Brink Last updated on 1 september 1999 |
|
|