|
|
Actueel 76Om met de deur in huis te vallen: in januari zal er een bijeenkomst zijn voor alle gebruikers en geïnteresseerden in Calamus DTP. De plaats zal centraal liggen: waarschijnlijk in Den Dolder, vlak bij Utrecht. Maar eerst willen we even peilen of er belangstelling is: bel even het secretariaat op (071 5130045) om te laten weten of je belangstelling hebt en welke dag het beste uitkomt. Vraag ook eens even rond bij andere Atari-bezitters. Wat betreft de datum: we proberen een zaterdag of een zondag en waarschijnlijk in een van de laatste weekenden van januari. In de volgende uitgave van dit blad zullen we meer details kunnen geven over precieze plaats, routebeschrijving en datum/tijd. Aangezien die uitgave de lezers pas in de eerste week van januari onder ogen komt is eind januari de eerste mogelijke datum. Het is de bedoeling dat Ulf Dunkel van Invers komt met een uitgebreide demo van de nieuwe Calamus mogelijkheden, een lezing e.d. We hopen dat ook weer een beetje een club-gevoel kan ontstaan. Misschien is tegen die tijd ook een Nederlandse uitdraaiservice van de grond gekomen en kunnen gebruikers hierover uitleg krijgen. Het karakter van de dag ligt niet geheel vast: geprobeerd wordt om de dag verder aan te kleden als een echte samenkomst van de Atari Gebruikers Groep. Dus lezers, laat het ons weten als er belangstelling is voor een dergelijke bijeenkomst!
Calamus goedkoopUit Duitsland komt het bericht dat iedereen de wat oudere Calamus kan updaten voor een gering bedrag: f 333,- en u bent weer helemaal bij de tijd! Het aanbod geldt tot eind dit jaar: een leuk kado dus voor de feestdagen. Het updaten wordt verricht door de welbekende firma MABN te Schiedam, tel.: 010-4703904 die sind kort het distributiepunt voor ons land is geworden. Aangezien de firma Invers is opgesplitst geven we nu de juiste adressen:
CD-ROM 40xVanaf het begin toen de computer werd uitgerust met een CD-ROM drive bestond de behoefte om data sneller van de disk te lezen dan met de gebruikelijke techniek gebeurde die afkomstig was van de audio-CD. Nadat drives 2 maal sneller konden ronddraaien werd het al gauw 4x, toen 8x en nu is 16x gewoon. Gaat de drive de CD-ROM disk sneller in het rond slingeren dat gaat de zaak vibreren en is het alsof een virtuele helicopter in je computer wil opstijgen. Toch heeft men nog 32x drives geproduceerd met een verstevigd frame met betere lagers, balancering enz. Allemaal dus passieve technische maatregelen om vibraties te dempen. Pioneer komt nu met een 40x CD-ROM in SCSI-uitvoering voor ongeveer 225 gulden. Er zijn op diverse plekken in de draaiende delen contra-gewichten geplaatst die met behulp van magneet- en piezo-electrische actuatoren bewogen kunnen worden. Aparte voelertjes meten de vibraties en via een servo-mechaniek worden de contra-gewichten zo bewogen dat vibraties grondig gedempt worden. In de USA komt de drive met vertraging op de markt omdat die moet voldoen aan de veiligheidsvoorschriften in zake rondtollende vliegwielen. CD-ROM driversOok al is je CD-ROM drive van het SCSI-type dan nog moet je extra software hebben. De manier waarop CD-ROM disks zijn samengesteld is verschillend van de manier waarop onze TOS dat zou doen. Vandaar de aanwezigheid van het (nagenoeg) gratis MetaDOS in de Auto-folder bij veel mensen. Wil men iets beters hebben, dan moet er extra betaald worden. Van Anodyne Software uit Canada komt het bericht dat ExtenDOS Gold klaar is en $ 50,- kost. De redactie gebruikt een oude ExtenDOS die helaas niet alle CD's totaal kan lezen. Ook onder MiNT (N.AES) multitasking werkt die oude versie niet optimaal: SPIN! uit Duitsland zou een goed alternatief zijn volgens berichten uit het veld. Te verwachten is dus dat de nieuwe ExtenDOS geheel bij de tijd is. Dat blijkt dan ook uit de opgave van de eigenschappen:
CD WriterNu steeds meer Atarianen verlekkerd gaan kijken naar CD-ROM writers, komt Anodyne ook met software hiervoor onder de logische naam 'CD Writer'. Het is speciaal gericht op het maken van audio-CD's. Vandaar dus de volgende eigenschappen:
Behalve deze software heb je natuurlijk nog het nodige aan te schaffen:
CD-Writer kost $ 50,- en dat is redelijk. GDOSEr is door Atari heel wat afgeklungeld met GDOS. Oude Ataristen weten het nog wel: eerst kwam een verbetering geheten FontGDOS dat werd opgevolgd door FSMGDOS dat eigenlijk nooit verder kwam dan een testversie. Pas de komst van SpeedoGDOS maakte het leven wat beter. Nu konden vector-fonts in het exclusieve en dure Speedo-format gebruikt worden. Al gauw gingen de meeste mensen over op NVDI 3 dat ook vector-fonts (plus beeldschermversnelling) gebruikte, maar dan van het TrueType en het PostScript soort. Aan dat soort fonts is veel gemakkelijker en goedkoper te komen. Met de komst van SpeedoGDOS 5 in 1994 door de firma Compo was een redelijk gelijkwaardig alternatief (afgezien van de beeldschermversnelling natuurlijk) beschikbaar. Beide producten waren bij de tijd met hun assortiment printerdrivers. De laatste jaren hebben wij nog maar weinig vernomen van de firma Compo. Tot opeens in Engeland de versie SpeedoGDOS 5.7 UK verscheen. Zonder twijfel is het leuk voor gebruikers van de oude Speedo GDOS om te weten dat er toch nog aan het pakket gewerkt is en dat een bijdetijdse versie bestaat. In elk geval werkt Papyrus goed samen met dit product; de printuitvoer, is ons verteld, is prima van kwaliteit. In Engeland kost de nieuwe versie œ50,-. STE upgradeOp het moment zijn er niet zoveel mensen die geld willen uitgeven om hun STE van een upgrade te voorzien. Tenminste dat is onze inschatting. In Duitsland is b.v. de prijs van een tweedehands 1040 STE 1 gedaald naar DM 220,-. Een geheugenuitbreiding is nog de moeite waard bij zo'n prijs/waarde. Verbazing dan ook bij het bericht uit Engeland dat The Upgrade Shop komt met de Veloce 20 versneller. Gebaseerd op een 68020 CPU (24 MHz) krijgt men een aanmerkelijke snelheidswinst. Maar het prijskaartje is niet gering: œ 119,-. Wel ga je dan gelijk over naar TOS 2.06 en het goede nieuws is: het past nog in de oude behuizing! De 68000 CPU blijft zitten zodat men altijd kan terug schakelen naar de oude toestand. Je zou verwachten dat door de overeenkomst in opbouw met een Falcon (bijna dezelfde CPU met 16-bit systeembus) ook de snelheid overeen zou komen. Dat is ook zo, volgens de test haalt men gemiddeld genomen 1,3 maal Falcon-snelheid. Op de printplaat was natuurlijk ruimte voor nog meer spul zoals 2/4 Mb FastRAM. Piggy back kan er ook een IDE-aansluiting verwezenlijkt worden zodat er ook nog eens een 2,5 inch harddisk geplaatst kan worden in de oude behuizing. Mechanisch gezien is er een minpuntje: er moeten aansluitpinnen gewurmd worden tussen de klemmen en het plastic van de 68000 CPU-voet. We kennen dit van 'niet-solderen' geheugenuitbreidingen van vroeger. Electrotechnisch gezien is de oplossing die gekozen is om van de 32-bits databus van de CPU naar de 16-bit bus van de STE te gaan goed opgelost. De STe Blitter kan b.v. bij het FastRAM geheugen wat NVDI best leuk vindt. Ook is gezorgd dat de busclock van de STE in fase blijft met de klok van de CPU. Meer info Thing iconenGebruikt men N.AES dan is het aanbevelenswaardig om de Desktop Thing te gebruiken want die is fatsoenlijk multi-tasking. Niets mis mee, maar helaas blijft je Desktop wat kaal want er zijn niet zoveel iconen beschikbaar. En zelf nieuwe maken is lastig. Vandaar dat Thing-Icon een uitkomst is. Nu kan je zelf makkelijk iconen maken (of uit bestaande files importeren en die simpel toewijzen aan allerlei dingen op de Desktop. De software werkt heel nauw samen met de Desktop dus: heb je eenmaal Thing Icon in gebruik dan kan/wil je niet meer makkelijk terug schakelen naar de oude toestand. Zodra de software bij ons aanwezig is zullen we het voor u testen. NewsgroupsZeker vorig jaar vondt de meeste Atari-communicatie tussen gebruikers plaats op het Fido-net. Heel wat mensen gebruiken het Bearboard BBB te Rotterdam als hun plek om bij te blijven in alle discussies, hun vragen aan deskundigen te stellen enz. De laatste tijd verhuizen steeds meer mensen naar het Internet. En waar moet je dan zijn? Als eerste valt comp.sys.atari.st aan te bevelen. Dit is een algemene newsgroup. Wil je babbelen over software dan is comp.sys.atari.programmer de aangewezen group. Voor hardware kan men het beste terecht bij comp.sys.atari.st.tech. Er zijn talrijke andere groups met 'atari' in de naam maar daar gebeurt weinig in. (de redactie wil hierin graag gecorrigeerd worden: welke andere newsgroups zijn zinnig om aan te sluiten?). Mac restartOoit is onze Atari-computer wel eens aangeduid als een 'arme-luis-Mac'. En inderdaad, onjuist is die zienswijze niet. Voor normale mensen was de Macintosh toentertijd onbetaalbaar, en een computer die nagenoeg hetzelfde kon, de Atari 520 ST, had je voor de halve prijs van een Mac. De Mac die hier bedoeld wordt is het kastje met ingebouwd beeldscherm. En nog steeds is een TT met Calamus en een Lino belichter een goedkoop alternatief voor de Mac's bij kleine drukkerijtjes. Door het geweld van Windhoos is er van het 14 % marktaandeel in 1994 nu nog maar 4 % over voor de Mac. Dat is weinig, maar in absolute aantallen gezien de explosief gegroeide markt, nog heel aanzienlijk. Bij Apple is de oprichter, Steve Jobs weer terug van weggeweest. Het eerste dat die deed was Microsoft voor 150 miljoen dollar Apple-aandelen door de strot duwen. Dat geld haalde de dreiging van een ondergang van Apple weg. Maar waarom zou Bill Gates geld in Apple stoppen? Ten eerste heeft die aan geld geen gebrek maar ten tweede: als Apple zou verdwijnen dan wordt het voor Bill lastig om niet over te komen als monopolist. Nu blijft de illusie in stand dat er nog een ander operating systeem bestaat. Maar Apple is uit het dal aan het terugkrabbelen want de nieuwste iMac loopt als een trein. Voort $ 1300 heb je hem in de USA (zou bij ons f 2800,-. zijn). Dat is een prijs die boven de magische f 2250,- voor een basale Windhoos-computer. In een ei-bollig vormgegeven kast zitten alle benodigdheden. Het ziet er dus uit als een monitorkast met ingebouwde computer. De 'i' in de naam staat voor Internet natuurlijk: er zit een 56k modemkaart ingeplugd op het motherboard. Op het motherboard zit de CPU (een PowerPC 750 op 233 MHz) met cachegeheugen ingestoken via een speciale connector. De systeemtakt van het board, dat veel op een PowerBook G3 lijkt, is 66 MHz. Gek genoeg is er geen floppydrive aanwezig. Wel is er een van de Powerbook afkomstige CD-ROM drive aanwezig. "doe maar alles over het net" mag heel misschien opgaan voor de USA met zijn lage telefoontarieven, maar ik zie in de praktijk alleen maar een omslachtige uitwisseling van data mogelijk. Er is een blik geworpen op het innerlijk van de iMac. Het is in elk geval een nachtmerrie voor reparateurs. Aan geheugen past er maximaal 96 Mb in. Wil je bij aankoop al extra geheugen geplaatst hebben dan moet je niet verbaasd zijn als er 150 gulden arbeidsloon op komt vanwege de lastige bereikbaarheid. Ook valt al direct aan te bevelen om het video-geheugen van zijn magere 2 Mb op te laten voeren naar minimaal 4 of de maximale 6 Mb. Er zitten geen PCI-slots in de machine, dus uitbreiden in de toekomst is er bijna niet bij. Toch is er een mysterieuze plug aanwezig. Daar zullen Mac-specifieke hardwarezaken in passen waarschijnlijk. Te denken valt aan een DVD-decoder zodra de DVD-drives er zijn. Ook blijkt er best wel een floppydrive te kunnen worden aangesloten, de aansluiting op het board zit er. Met een 20-aderig kabeltje kan dan een typische Mac-floppydrive gebruikt worden. Een geschikt luikje voor doorvoer zit rechts in de kast. Geen gezicht natuurlijk, maar het kan. Ook blijkt de beeldbuis niet een topper te zijn en op de hoogspanningsvoorziening is bezuinigd: bij snelle wisseling van geheel zwart naar wit 'pompt' het beeld duidelijk. Grappig is ook dat de monitor op normale Mac-manier met een stekker is aangesloten. Dus kan je een externe monitor eraan hangen. Een grote trekker blijkt in de USA het aanbod te zijn van de meeste winkels om na aanschaf nog eens voor 800 dollar aan gratis software te mogen tanken. Zo'n aanbod is in ons land niet te verwachten. Audio naar MidiMet AudioMid van SoftJee uit Frankrijk kan men een geluidsfile zo goed en zo kwaad als dat kan natuurlijk omzetten naar een Midi-sequence. In key-edit mode kan dan de zaak gespeeld worden en als het bevalt worden opgeslagen. Verwacht evenwel geen wonderen. Op een rijtje zijn de opgegeven eigenschappen:
Prijzen zijn niet bekend maar meer info is op te halen Meer Midi-outAlhoewel de aanwezigheid van een MIDI-poort de ST zeer populair heeft gemaakt is een enkele Midi-out voor de ware muziekfreak toch een beetje te weinig. De simpelste manier om meer poorten te maken is de RS-232 modempoort ervoor op te offeren. Van Cimple Solutions Professional Ltd, Unit 2/17 Wembley Commercial Centre, East lane, North Wembley, London UK komt het bericht dat ze dat gedaan hebben. Hun ExtraPorts 48 Channel Midi Expander geeft 3 extra Midi Outs en zo 48 kanalen meer. Natuurlijk moet de software ermee overweg kunnen. Aangezien de truc al eerder is toegepast hoeft dit geen probleem te zijn met muzieksoftware: E.magic en C-Lab werken zonder meer en Cubase moet de file export.dr in de MROS folder geactiveerd hebben. De prijs is œ 70,- en dat is niet gering! ST-emulatieVan Falke Verlag komt het bericht dat er nu een Gold-versie is van hun ST-emulator voor onder Windows. Deze is bedoeld voor professioneel werk. Je vraagt je af wat er dan mis is met de gewone versie. De prijs is DM 99,- en een update kost DM 39,-. Nieuw of vernieuwd zijn de volgende zaken:
BeursIn de vorige uitgave is het al bericht maar we brengen het nogmaal onder uw aandacht: in Engeland wordt op 14 november de Atari beurs ACC98 gehouden in Bingley Hall Stafford. Dat is in de buurt van Birmingham. Toegang kost œ 3,- Ter voorkoming van herhaling; lees er meer over in de vorige uitgave van dit blad (pagina 6). ST in gebruikHet deuntje van de laatste Bond film is in Engeland gemaakt door David Arnold. Volgens een observatie in een documentaire over deze zaak was te zien dat hij (op zijn zolder) werkte met een ST. SmurfEen nieuwe ster aan het firmament vol met beeldbewerkings- en beeldconversie programma's is Smurf dat voor het lieve prijsje van ongeveer 80 gulden te koop is. Alle normale tekenfunctie (ook in true-color) zijn aanwezig en wat vooral opvalt is het grote aantal import- en export-mogelijkheden. De makers van de software hebben heel wat format-beschrijvingen moeten lezen om dat voor elkaar te krijgen. De versie die wij onder ogen kregen (en die mogelijk al in dit blad besproken wordt) had nog niet alles voor elkaar. Vooral het gebrek aan grafische formats voor het Internet is heel jammer (ik bedoel het PNG-format en de JPEG). qua beeldbewerking zijn er ook heel veel mogelijkheden: een 36 effect-modules en 71 filter matrices. Dat gaat een beetje op PhotoShop lijken. Om een beetje thuis te geraken in de beeldeffecten is er een preview: twee kleine vensters tonen de situatie voor en na toepassing van het effect. Een heleboel van de beeldeffecten waren er vroeger ook al. Maar op een ST moest je soms een halve dag wachten tot de berekening klaar was (ik denk hierbij aan de Delftse AIM beeldbewerker (ergens in de PD-bibliotheek te vinden)). Natuurlijk blijven sommige effecten rekentijd vreten maar aangezien de makers goed thuis zijn in assembler kon er heel wat geoptimaliseerd worden en dan blijkt zelfs een 68000 CPU op 8 Mhz lang niet zo gek qua rekenkracht. Atari computingWil men ook eens een Engelstalig ST-tijdschrift lezen dan kan men via het secretariaat (een belletje is voldoende) simpel een abonnement op Atari Computing nemen. Zie ook de 'advertentie' in dit blad. Er wordt nog wel eens gevraagd naar oude nummers van dit tijdschrift. Wij hebben ze niet in voorraad en ook in Engeland is de situatie niet rooskleurig. Uitgaven nummers 1, 2, 3 en 8 zijn volkomen uitverkocht. Beeld wiebeltComputers kunnen gestoord worden door de buitenwereld. Bekend zijn ST's waarvan de muis raar doet als de buurman zijn '22 Mc-bakkie' aanzet om wat in de ether te gaan zwetsen. Ook kan je storing krijgen in de buurt van stroomvoerende leidingen. Bekend is het 'dansen' van monitorbeelden in kantoren die vlak langs de treinbaan staan. Trouwens in Amsterdam weet de tram in de stad ook flink te storen. De beste manier om de monitor een rustig beeld te doen geven is: de handel afschermen met zgn. mu-metaal. Dat wordt erg duur. Verhuizen is beter! Maar sinds kort is er een apparaat dat actief de magneetvelden (want dat zijn de veroorzakers van de ellende) te lijf gaat. Een metalen kubusvormig frame ondersteunt een aantal wijd gewonden platte spoelen. Die spoelen maken een magneetveld. Via een apparaat dat een korte afstand verderop meet wat het magnetische veld doet, kan er gecorrigeerd worden zodat binnen het metalen frame de magnetische veldsterkte niet verandert. Dan blijft het beeld op de monitor tenminste stil staan. Het lukt prima om zo ongestoord te werken direct naast of onder de treinrails. Helaas zijn de kosten van het apparaat nogal hoog: f2750,-. Een goedkopere oplossing is het kopen van een LCD-kleurenscherm want dat heeft van nature maar heel weinig van doen met wisselende magnetische velden. Web surfenAmper zaten we de demo-versie van Draconis 1.0 te bekijken of we zagen dat versie 1.1 uit is gekomen. De update is kostenloos en zal waarschijnlijk diverse bugfixes bevatten. De nieuwprijs van deze versie is hetzelfde gebleven: DM 69,95 om precies te zijn. MIDI-standaardToen Atari kwam met de ST die een MIDI-aansluiting mogelijk maakte, wist de muziekwereld niet wat ze overkwam. Maar al gauw kwamen er apparaten die 'aan de computer konden worden aangesloten'. Men zag het enorme voordeel dat de ST computer te bieden had: het inladen van geluiden in synthesisers, het bewaren op disk, MIDI-toetsenborden waardoor je op disk kon bewaren wat ingespeeld werd enz. enz. Maar standaardisatie was ver te zoeken. In de PD kan je dan ook heel wat editors vinden voor MIDI-apparatuur: door enthousiaste bezitters van die spullen zelf gemaakt. Je zit dan wel met de situatie: elk apparaat zijn eigen software maar iets is beter dan niets! In dit commerciële gat voor een universele MIDI-manager/editor is Uniman gesprongen. Versie 3.0 is momenteel de laatste versie. Zeker als je meerdere MIDI-apparaten hebt is gebruik van al die spullen vanuit 1 programma geen gek idee. Uni-Man heeft dit bereikt door voor elk soort/type/fabrikant MIDI-apparaat een driver te maken. Komt er een nieuw apparaat op de markt dan hoeft er alleen maar een Device Adaptor geschreven te worden wat meer lijkt op een macro-maken dan op C-code programmeren. Uni-Man bestaat uit drie delen waarmee de meeste apparaten-soorten wel afgedekt zijn: manager/bank loader, editor en MIDI-I/O. In dit derde deel heeft men de device-specifieke mogelijkheden ondergebracht: via MIDI System Exclusive Data kan je aan de bankmanager en de sound-editor extra functies toevoegen die apparaat-afhankelijk zijn. Met de niet-standaardisatie van MIDI-apparaten is het in de loop der tijd alleen maar erger geworden. De makers van UniMan zien al een toekomst waarbij hun software wordt uitgerust met extra transfer-tabellen en handen vol wiskundige formules. Inmiddels is in de loop der jaren de prijs gezakt: f 90,- vraagt de ACN in Haarlem er nog maar voor. Ook zijn er heel wat disks beschikbaar met kant en klare Device Adaptors. HDDriverAtari was in het begin erg eigenwijs. Zo zijn de floppydisks op de oude Atari-manier geformatteerd niet volledig MS-DOS compatibel. Met als gevolg: veel overlast als men data met Windhoos-computers moet uitwisselen. De remedie is simpel: formatter de floppydisk op een PC. Onze Atari-computer heeft totaal geen problemen met het gebruik van standaard MS-DOS geformatteerde flops. Lastiger is het met verwisselbare harddisks. Vooral de enorme populariteit van de ZIP-drive speelt mee. Daar komt nog bij dat een SCSI-ZIP-drive in externe uitvoering ook 'verwisselbaar' is. Zolang je 1 partitie op de disk hebt is er geen probleem: met de HDDriver utility kan de disk tegelijkertijd zowel DOS- als TOS geformatteerd gemaakt worden. Heeft men gigabyte harddisks dan moet men wel in de zaak in partities indelen. Wat dan? Geen man overboord want met BigDOS in de AUTO-folder kan je ook MS-DOS harddisks gebruiken. We vertellen dit want geregeld wordt ernaar gevraagd. Kleuren printenDe revolutie in het kleurenprinten is snel gegaan. Een paar jaar geleden kon je met inkjetspuiters geen echte fotokwaliteit bereiken, nu gaat het er aardig op lijken. Niet in de laatste plaats omdat er erg veel kleurspuitende sproeiers zijn maar ook is het aantal kleuren dat gebruikt wordt vergroot. In plaats van 4 kleuren 6 kleuren gebruiken maakt zichtbaar wat uit. Verder is de prijs van inkjetprinters aardig gedaald: je krijgt redelijke waar voor je geld. Ook zijn inmiddels de programma's die met kleur printen via de Atari-computer verbeterd. Maar een nadeel is: het uitprinten in kleur vreet tijd en kost veel dure inkt. Heel wat goedkoper in het gebruik (maar niet in de aanschaf) zijn de kleuren-laserprinters. Laat ik het daar eens over hebben. Iedereen kent het principe: een speciale fotogevoelige rol (gemaakt met zeer mileu-onvriendelijke zware en zeldzame metalen) wordt door een lichtstraal afgescand. Afhankelijk van waar het licht schijnt verdwijnt de electrostatische lading. Met tegengesteld geladen inktpoeder (de toner) krijg je pixels met inktpoeder op het oppervlak van de rol te zitten. Door weer te werken met electrostatische lading springt het inktpoeder van de rol naar het papier toe. Met een warme wals wordt de inkt op het papier gefixeerd. De truc voor een kleuren laserprinter is dus om vier kleuren inktpoeder op papier te krijgen. De manier is: maak gebruik van een tussen-wals. Als volgt: je begint met het belichten voor een kleur, zeg, rood. Dan wordt er rood poeder op de fotogevoelige wals overgebracht. Dat patroon van rode pixels wordt niet op papier maar op een aparte wals overgebracht. Doe dat voor alle kleuren achtereenvolgens. Aan het eind heb je een rol die alle kleuren inkt bevat op de juiste plaatsen en pas dan wordt op de oude manier die wals gedwongen zijn inkten af te staan aan papier dat even later gefixeerd wordt. Het probleem is: die tussen-trommel moet het hele (zeker A4-grote) beeld bevatten. Dat wordt een grote trommel en die neemt veel ruimte in. Vandaar dat men over gaat op een metaalfolie die gespannen tussen twee transportrollers dezelfde functie kan vervullen als de ronde trommel. Het voordeel van de laserprinters is: je hebt gauw een kleurenbeeld. Het nadeel is de nog steeds niet optimale kwaliteit. Een als 600 dpi aangekondigde laserprinter presteert heel wat minder omdat tijdens het fixeren de pixels altijd groter worden. Verder moet je niet vergeten dat kleuren gedoseerd worden via een aan/uit mechanisme. Er moet dus gerasterd worden en dan hangt heel veel af van de software! Aanschaf van een set kleuren voor bijvulling is duur: prijzen van 150 tot 350 gulden per doos per kleur zijn geen uitzondering. Er zijn 4 kleuren, vergeet dat niet. Gezien de hoge aanschaffingskosten van de laserprinters doen fabrikanten er alles aan om die prijs zoveel mogelijk omlaag te krijgen. Sommige zijn zelfs zo flauw bezig dat een nieuw gekochte printer maar halfgevulde inktcartridges bevat! Flop kapot?Heel wat mensen, ikzelf o.a., werken op een 1040 om hun simpele intypwerk te verrichten. Uit onderzoek blijkt trouwens dat het merendeel van de desktop computers wordt ingezet voor typewerk. Het voordeel van het gebruik van een 1040 is gewoon: absoluut geluidsloos, zolang je er maar tenminste geen harddisk aan hangt (of het zou een ZIP-drive moeten zijn). Maar werken op floppies heeft zo zijn bezwaren: I/O naar disk gaat traag. Dus het programma voor de 'luxe typemachine' ook wel teksteditor genoemd, laadt langzaam in en lange stukken tekst laten je wachten. En een groot nadeel: ongeveer een keer per jaar gaat er iets mis met de floppydisk waarop ik zit te typen (sta mij toe dat ik mij zo plastisch uitdruk). Wat dan? Alles staat erop alleen het is door de war. Het eerste wat ik ga doen is: een 1 op 1 copy maken met behulp van Fcopy in de stand 'alle sectoren'. Met die copie ga ik aan de slag. Met behulp van 'CheckDisk3' ga ik kijken. Soms lukt het, als dat de kwestie was, om een zojuist geschrapte file weer terug te halen. Maar voor de rest: CheckDisk geeft allerlei informatie voor deskundigen. Het handige aspect van Checkdisk is: je kan een grafisch overzicht krijgen van wat er 'in gebruik is'. Dat kan voor de volgende stap van belang zijn. Met het programma 'Salvage' kan je alle sectoren van een disk opeenvolgend samenrijgen en het resultaat in een file stoppen. Dat is handig, zeker als het gewone tekst betreft. Heb je geluk dan kon CheckDisk nog uitmaken of een bepaald gedeelte van de floppy maar in gebruik was (zo ongeveer), zo niet dan moet je alle 1440 sectoren in behapbare aantallen in files laten opbergen. Gelukkig toont Salvage het begin van de inhoud van sectoren dus je kan een disk altijd een beetje gaan aftasten. De volgende stap is: ga met een tekstverwerker die bestand is tegen 'rare letters' en te lange tekstregels de files bekijken. Met wat plak- en knipwerk kan je zo dagen typewerk terug halen. Toen het mij laatst overkwam met een diskje waarop 4 (plus backup) bloedig ingetypte tekstfiles stonden. De laatste file was beschadigd. De andere drie files waren nog gaaf te lezen. Het koste me een half uurtje werk. Er bestaat ook nog een programmaatje met de naam 'Correct' dat op een intelligente manier fouten probeert te achterhalen en te repareren. Soms geeft dat goed resultaat, waarschijnlijk zo vertelde mij een deskundige, omdat de tweede FAT nog goed was. De redactie zal zorgen dat de hier vermelde reparatie software ( het is allemaal al eens eerder in de PD verschenen) op de disk behorende bij dit blad geplaatst wordt. LawaaiIn het tijdschrift C't zijn ze gaan zoeken naar een stille PC-kast. Ik kom hierop omdat onze Milan ook in een dergelijke kast wordt ingebouwd. Hoe lawaaiïg is de gemiddelde PC? Ongeveer 50 db(A), wat overeenkomt met ruim 5 Sone. (Deze laatste is een maat voor de psychologische hinderlijkheid). Wat kan je tegen lawaai het beste doen? Het bij de bron aanpakken. Een extra stille ventilator eventueel met temperatuurregeling. Vervolgens harddisks die niet al te snel ronddraaien: 5400 toeren is aan te bevelen. Vervolgens moet je het gebruiksgeluid van de harddisk omlaag brengen (het gerammel als de kop verplaatst wordt). Dat is het beste te doen door de drive in stevige rubber snaren op te hangen. Als laatste: probeer om zonder ventilator voor de CPU (en nu ookde grafische kaart) toch voldoende koeling te krijgen. Dat maakt heel veel uit met de geluidshinder wat je op het eerste oog niet zou zeggen. Voor de rest: bekleden met geluidsabsorberend materiaal help nagenoeg niets! Voor onze computers: harddisk kan je in externe kastjes bouwen die voldoende passieve koeling mogelijk maken. Aan de ventilator in b.v. de TT kan je weinig doen: een temperatuurgeregeld stil exemplaar monteren en een stille harddisk inbouwen. Verder nog een tip: verwijder de 'gleuven' in de ventilatoropening. Die geven nl. een extra fluiterige geluidcomponent in het lawaai. Falcon geluidVoor mensen die serieus bezig zijn om hun Falcon voor muziektoepassingen in te zetten zijn er gelukkig in ons land nog diverse dealers waar ze voor spullen, advies en help terecht kunnen. Natuurlijk MABN te Schiedam, verder De STaar in Purmerend en The sample Temple te Enschede. Die laatste adverteert niet alleen met de bekende spullen van SoundPool en de direct-to-disk recording, maar ook met de Milan. Voor prijs/prestatie blijft natuurlijk de Falcon onverslagen op dit gebied. De Falcon Line audio Jam producten zijn van professionele kwaliteit. Met een Falcon kan je een 16-sporen recording studio in elkaar knutselen! Wel moet je dan de ingebouwde A/D en D/A samplers laten voor wat ze zijn en de FAD aanschaffen (600 gulden voor 8 high-quality DA-omzetters). De firma in Enschede verkoopt nu ook de Milan aangepast voor de specifieke muziektoepassingen. Wat adressen:
MoviesZo af en toe krijg ik een CD-ROM waar ik weinig mee kan. Vol met Windhoos spul waar je als Atariaan weinig mee kan aanvangen. Maar toch lukt het om veel soundfiles en video-filmpjes van zo'n CD-ROM af te spelen. De Aniplayer versie 2 is er best goed in en opent zo de weg naar talloze multi-media data die hun ronde doen in de PC-wereld. Falcon multimediaHet is vooral de muziekkant die bij de Falcon de aandacht heeft getrokken. Veel grafische zaken zijn er niet verschenen; wel wat natuurlijk, maar het aanbod is niet overweldigend. Het is dan ook leuk om te merken dat een oud programma van vroeger 'Funpaint' voor DM 60,- als shareware op een CD-ROM te koop is. Op de Falcon wordt gebruik gemaakt van de 16-bits high-color en onder MagiC werkt het nu ook. Het voorziet in alle normale tekenfuncties, maar dat is niets nieuws. Wat wel nieuw is is de video-afdeling. Met behulp van de Matrix Screeneye Digitiser haal je 12 video-beelden per sec met 320 x 200 pixels de Falcon binnen en sla je die op disk op. De zo verkregen video-beelden kunnen voorzien worden van allerlei effecten. Leuk is ook het blue-box trucje voor video. Met behulp van chroma-key kan je transparantie krijgen en zo andere beelden in het beeld monteren. Voorgronden, achtergronden, bewegende tekstletters: allemaal mogelijk. Ook kan je 3-D objecten met oppervlakte eigenschappen in beeld laten bewegen. Een demo-versie is op te halen en een bestelling is te plaatsen bij de maker, Patrick Eickhoff Falcon videoIn Frankrijk wordt geregeld gewerkt aan meer multi-mediale zaken. Zo raakten we op de hoogte van het bestaan van 'Mountain' dat een 68030 CPU nodig heeft: eigenlijk simpel gezegd dus een Falcon want de TT heeft te weinig kleur van nature. Het eerste dat je kan doen is digitale video importeren en wel in de formats FLI, FLC, FLH, QuickTime MOV, LD (1&2), ANI en AN3. Losse beelden kunnen in TGA-format binnen komen (aan andere picture-formats wordt nog gewerkt). De hoofdmoot van het programma bestaat uit mogelijkheden om te knippen en te plakken plus wat beeldmanipulatie zoals translatie, intensity, motion, transparency e.d. Benodigd is in elk geval 4 Mb RAM intern en 640 x 480 pixels in als het even kan 16-bits kleur want daarmee wordt ook intern gewerkt. Voor de meeste door Atarianen gebruikte grafische kaarten is er ondersteuning. Kijk verder bij de maker, Remi Vanel Milan DIYDe letters DIY zijn een afkorting voor Do It Yourself. Om de dealers elders in de wereld goed te bedienen en om niet grote pakketten per luchtvracht te hoeven verzenden is er ook een zelfbouwpakket voor de Milan verkrijgbaar. In het bouwpakket zitten het complete motherboard, een bundel aansluitkabeltjes en piefjes, een CD-ROM, een handboek en een paar floppydisks. Als software krijgt men dan: het Milan Multi-TOS met bijbehorende versie van de Thing desktop, de Milan Workspace Manager, Papayrus 6 milan, Smurf, Texel, Draconis, Cab demo met Sting en een paar spelletjes. Natuurlijk krijgt men ook de harddisk driver, de driver voor de grafische kaart en nog een paar kleine dingetjes. De knutselaar moet nu zelf zorgen voor de tower, de muis, het toetsenbord, de monitor een de bijpassende grafische kaart. Iets dat zeker wat toelichting behoeft is de Milan Workspace Manager. Dit komt uit de Unix wereld, waar ze al langer multitasking bedrijven op grafische schermen. Het probleem is, zelfs al heb je een groot beeldscherm: als er veel actief is zie je zoveel vensters dat het een chaos wordt. Ieder programma heeft ook nog eens zijn geliefde plekken om extra vensters neer te zetten wat het multitaskend leven niet makkelijker maakt. De oplossing is: stel het eigenlijke beeldscherm verkleind ergens in de hoek neer compleet met alle geopende vensters, pop-up menu's en dergelijke. Nu maak je je eigen werkplek klaar voor je diverse taken. Dus eentje voor typewerk, eentje voor je spreadsheet e.d. Online hulpHet begon allemaal op de Mac. Zet die in 'leer'-mode en overal waar de muis even op blijft staan veroorzaakt het een tevoorschijn ploppen van een tekstballonnetje met daarin een toelichting. Bijna ongemerkt is voor TOS zoiets dergelijks verschenen: BubbleGEM. De laatste versie (release 06) wordt nu door middel van een CPX-module geconfigureerd. Natuurlijk verschijnen op ons beeldscherm niet bij alles tekstballonnen. De software moet door de maker ervoor geschikt gemaakt zijn. In principe is dat niet veel programmeerwerk, maar ja, al die benodigde tekstjes intypen is niet lollig werk. qua geheugengebruik blijft BubbleGEM bescheiden: 35 Kb en meer niet. MultitaskingOndanks het Internet is er nog steeds een heel verschil tussen het aanbod van hardware en software voor Atari-gebruikers in de USA en hier. Wie gebruikt b.v. het multitasking systeem 'Geneva'? Meestal is men aan het multitasken met MultiTOS, Magic of N.AES (Mint). Helaas een beetje installatie van N.AES verbruik zo'n 2 Mb aan intern geheugen. Het leuke van Geneva is dat het ook nog werkt op een simpele 1040 ST! Voor Europa gaat Software Service Seidel Duitsland de distributie regelen. HD optimizerVan Ludivic Rousseau komt 'Zorg', dat hij als freeware uitgeeft. Het betreft hier een disk en filemanager die de fragmentatie kan doen en zo de harddisk kan optimaliseren. Afhankelijk van de software die je gebruikt raken files op harddisk steeds meer verstooid over de gehele disk. Dat maakt de boel langzamer. Over het algemeen hoef je je over dit probleem geen zorgen te maken: als je ooit wat wil doen eraan dan is het simpeler om eventjes een heen-en-terugtransport naar en via een andere partitie te doen. Dat helpt vaak een heel stuk! Maar er is nog steeds vraag bij gebruikers naar software die de interne harddisk-organisatie optimaliseert. De ervaring van de redactie in al die jaren is: tot nu toe is er nog geen software gemaakt die niet vroeg of laat de fout ingaat, hetzij door een bedieningsfout van de gebruiker dan wel door een interne softwarefout. Ons advies: altijd eerst back-uppen voor het optimaliseren (als dat nou zo nodig moet). U kunt natuurlijk ook direct het diepe in duiken en de zaak ophalen Plaatjes bekijkenAl enige tijd is GrafTool van Jörgen van Bargen in de PD aanwezig. Laatst kwam ik het tegen op zoek naar een mogelijkheid om een conversie naar JPEG-format te doen. Dit programma dient ten eerste als image viewer die veel formats kan inlezen en exporteren als IMG, TIF, PNG (daar zocht ik ook naar), GIF en PCX. Maar helaas niet naar JPEG. Je kan stukjes uit het beeld knippen om apart te saven. Ook zijn er een paar filters: vervagen en opscherpen b.v. zijn handig. Trouwens, printen via GDOS moet ook goed gaan. Ik heb het niet geprobeerd. De laatste versie is op te halen en er zal gepoogd worden om de betreffende disk in de PD te updaten (zie rubiek Public Domain). Snelheid kost geldDat is een waarheid als een koe. Een TT is sneller dan een ST en kost veel meer. Nu de prijzen gezakt zijn heb je voor relatief weinig geld met de aanschaf van een TT een redelijke snelheid. Een nieuwe Milan kost wel wat meer maar je hebt ook een toegenomen snelheid. Een voorlopige meting van de floatingpoint operaties geeft aan dat de Milan ze ruim twee keer sneller uitvoert dan de TT. Om verdere vergelijking voor andere Atari-bezitters mogelijk te maken: t.o.v de Falcon (met FPU) is dat 4 maal, t.o.v de 1040 ST is dat 8 maal. Dat speciaal is gekeken naar de floating point bewerkingen komt omdat Piet Vogelaar (van de PovRay cursus in dit blad) behoefte heeft aan meer rekenkracht voor zijn raytracing beelden. Een beetje extra snelheid ten opzichte van 'gewoon' kost veel geld. Een factor 2 is niet zo verschrikkelijk veel. Met een 68060 CPU op hogere frequentie in de Milan zal je wel eens 4 maal t.o.v. een TT halen, maar ja, de kosten van een 68060 CPU zijn niet mis. Ook uitwijken naar de massaproducten met Windhoos geeft geen besparing. Er zijn wat benchmarks gemaakt met Povray zelf. Als we een 486 op 25/50 Mhz nemen als standaard dan haalt een gewone Pentium-computer een factor 6 en een supersnelle en dure Pentium-machine met 100 MHz motherboard een goede 8. Pas bij de echt dure computers met de DEC Alpha CPU haal je de 11 maal. Maar die computers zijn voor een gewoon mens onbetaalbaar. Zelfs in de nabije toekomst met een opvolger voor de Pentium en extra snelle geheugens krijgt men in verhouding weinig extra floatingpoint rekenkracht. Grote sprongen voorwaarts zoals een 4 maal verschil tussen ST en TT zijn technisch niet te verwachten. Misschien is er redding uit de hoek van de speeltjesmachientjes. Op deze markt is Sega heel bekend. Die komen met een nieuwe spelcomputer waarin een 200 Mhz Hitachi SH-4-Risc processor met floating-point unit zit. Die haalt de fraaie doorvoer van 1,4 GFlops voor een warmteproductie van maar 1,5 watt. Vergelijk dat eens met een AMD K6 die op 300 MHz komt op 1,2 GFlops. Het is flauw om ook de warmteproductie te vergelijken en al helemaal de prijs van de CPU's: $30 per stuk in grote aantallen bij Hitachi. Nu laten berekeningen voor PovRay zich gelukkig heel goed opsplitsen in parallel lopende berekeningen, dus met een handje vol van die goedkope CPU's krijg je een heel snelle raytracer! Nu maar afwachten of iemand het idee oppikt. Fast VDISommige lezers zullen nu denken: 'daar heb ik toch iets voor?... Beeldschermversnelling? NVDI!' En inderdaad: NVDI begon zijn leven als een beeldschermversneller door een stuk van de Atari VDI-code te vervangen. Nu is Johan Klockars met een eigen freeware versie voor iets dergelijks begonnen. Omder de naam Fenix/Fast VDI (fVDI v0.85) is bekend en het is op te halen De versnelling in de beeldschermafhandeling komt ongeveer overeen met wat NVDI ook haalt. Zijn plannen zijn om allereerst zijn VDI wat meer functies te laten overnemen (met name tekenfuncties) en daarna te streven naar een functionaliteit gelijk aan NVDI van tegenwoordig: dus vector fonts, device drivers enz. Opmerkingen en aanmerkingen ziet Johan gaarne tegemoet. Muziek editingIn uitgave 9 van ST Computer (Duitsland) staat een uitgebreide test over de software 'Score Perfect' en 'Music Edit'. Zit men nog op de wip en twijfelt men aan wat men wil kopen en voor welke toepassing de een meer geschikt is dan de andere, dan verdient het aanbeeling die test te lezen. In elk geval weten we uit berichten van ons lezerspubliek dat vooral Score Perfect zeer gewaarderd wordt door mensen die bezig zijn met fanfare orkesten, koren en kerkmuziek. Vooral de makkelijke manier waarop men redelijk uitziende bladen met notenschrift kan maken wordt heel gewaardeerd. Met Kerstmis zal versie 4 van Score Perfect het (dan weinige) daglicht zien. MidiManZoek je een universele patch editor dan is MidiMan mogelijk wel iets. Aan de hand van handboeken kan je voor bijna ieder apparaat de juiste MIDI-commando's samenstellen voor een bepaalde actie. Voor de meeste veelgebruikte apparaten zijn standaardinstellingen al aanwezig. Het werkt als accessoire en heeft helaas problemen met MagiC. Maar voor de rest werkt het op alle Atari computers als die maar tenminste 1 Mb aan intern geheugen hebben. Individuele sounds kunnen ge-edit worden en naar het MIDI-device gezonden. Door Hollis Research wordt het aan ons verkocht voor œ14. Van dezelfde maker komt ook de Trackman, software voor recording. Voor Trackman moet je œ22 neerleggen. De combinatie van beide gaat voor œ23,50 verkocht worden. Photo CDDe resultaten en het gebruiksgemak van digitale fotocamera's zijn niet om over te juichen. Duizend gulden uitgeven om plaatjes in 768 x 512 true-colors te maken is wat duur. Dan kan je beter de vertrouwde kleinbeeldcamera blijven gebruiken en dia's maken. Laat die door de fotograaf inscannen op een Kodak Photo CD. Eer je die duizend gulden die je uitgespaard hebt is opgemaakt bij de fotograaf ben je een hele tijd verder! Ga je serieus in kleur werken met de bedoeling om er later drukwerk mee te laten vervaardigen dan worden er stevige kwaliteitseisen gesteld. Vandaar dat Kodak nu ook zijn scanservice heeft uitgebreid met de Photo CD Pro. Dia's worden met een hoge resolutie gescand. Laten we de resulties eens onder de loep nemen. Ten eerste is er voor het maken van een catalogus en om een overzicht van de beelden op een CD te hebben het kleine format (/16 geheten) van 192 x 128 pixels. Dat neemt 64 Kb in beslag. Die file van 64 Kb heeft een extensie waarin extra info zit om te komen tot het /4 geheten 384 x 256 plaatje. Dit is bruikbaar als uitgangspunt voor kleine plaatjes op de home-page (converteren naar PNG-format geeft een file van ongeveer 30 Kb namelijk). Het gewone standaardformat is 768 x 512 en vergt een extra file-extensie die 1 Mb in beslag neemt. Dit is dus de resolutie die voor een kleurenscherm geschikt is met vol-beeld. Maar ga je DTP-en dan heb je wel wat meer pixels nodig. De eerstvolgende stap heet x4 en is 1536 x 1024 pixels groot en wordt gecomprimeerd opgeslagen in ongeveer 5 Mb. Interessanter is het x16 beeld van 3072 x 2048 pixels (19 Mb groot). Top in de reeks is op speciaal verzoek de x64 die met maar liefst 6144 x 4096 echte pixels de dia weergeeft. Als je nagaat dat bij kleurendruk de belichter graag zo'n 2400 dpi heeft en dat er gerasterd moet worden dan is dit professionele format goed bruikbaar. Trouwens: er zijn maar weinig bedrijven die een scanner hebben die dit Kodak Pro-format benadert. Een nadeel is wel de enorme grootte van de file: 72 Mb. De DTP-computer moet dan ruim in zijn interne geheugen zitten en de harddisk moet ook fors zijn. Vergeet ook niet de verwerkingstijden voor elke beeldbewerking die hoog gaan oplopen! Wil je grootschalig je oude dia's digitaal opslaan dan is het x64 format wel aantrekkelijk maar met een stuk of 8 opnamen is de CD al weer vol! De komende DVD-RAM met zijn gigabytes aan opslag zal welkom zijn binnenkort want dan kan je zeker 50 stuks x64 beelden op een disk kwijt. HTML makenPapyrus versie 6 heeft de mogelijkheid om HTML-pages te maken. Wel moet men als bediener goed tewerk gaan. Een en ander wordt stap voor stap toegelicht in een artikel in ST Computer uitgave 9 op blz. 48 t/m 52. De conclusie is: het is best te doen. Heel leuk zijn ook illustraties waarbij men kan zien hoe het document er in Papyrus zelf uitziet, hoe die door CAB wordt weergegeven en wat Netscape ervan maakt. Domain handelVeel minder publiciteit dan de verkoop van de domainnaam Alta Vista heeft de overdracht van de naam atari.de gekregen. Waarschijnlijk omdat er geen miljoenen dollars over de tafel gingen. De naam atari.de is nu van Hasbro, die de oude rechten van ex-Atari heeft gekocht. De homepages hebben opnieuw onderdak gevonden Op atari.de is momenteel niets aanwezig. MultitaskingHeel veel mensen gebruiken hiervoor MagiC dat zeker als veel van je andere gebruiksprogrammatuur ook van ASH afkomstig is, goed werkt. Inmiddels is versie 6.0 uitgekomen voor het niet geringe bedrag (het betreft natuurlijk wel een operating systeem) van f 219,-. Dat is hoger dan de officiële prijs van Atari TOS (in ROM f 125,-). Wel is het zo dat in de opvolgende updates steeds meer functies van TOS zelf werden vervangen door MagiC routines. De uitvoeringen MagiCMac en Magic PC hadden zelfs helemaal geen TOS meer nodig! De prijs van een update is ook niet gering: f 79,- vanaf versie 5.2 en dat is prijzig vooral omdat verbeteringen en extra's niet van dien aard lijken te zijn dat men daarvoor zo fors moet betalen. Natuurlijk mag men bij een versie-sprong van 5 naar 6 best wel aanmerkelijke toevoegingen en nieuwe functionaliteit verwachten maar welke dat zijn blijft onduidelijk. Voor het verwijderen van bugs moet men naar ons inzicht eigenlijk niet extra betalen. Importeur in ons land is ACN te Haarlem, tel.: 023-545.2000, en elke Atari-dealer kan het u leveren. CD-ROM diskVan de Floppyshop, PO. Box 273 Aberdeen, AB15 8GJ, komt het bericht dat ze nu de vierde CD-ROM hebben uitgegeven. De naam is 'Select CD, Falcon 030 Version 1.00'. Samenstellers zijn Michel Goux en Thierry Benet uit Frankrijk. Dus zullen er vast en zeker voor ons onbekende spullen op zitten. De inhoud is beknopt weergegeven: een groot aantal top-demo's van de diverse 'crews' in Europa, een aantal audio-programma's, heel veel spelletjes, grafische programma's, file viewers en voor programmeurs zijn er de nodige sources in C, GfA Basic en Assembler voor de CPU, de DSP e.d. Ook nog diverse multi-media pakketjes, en paar STE-emulatoren (vanwege het geluid), direct-to-disk recording software, een aantal disk magazines, knutselarijtjes en zelfs een magere Unix-omgeving. De disk kost œ 15,-. Electro-drumVan dezelfde firma (Floppyshop) komt een analoge drum machine emulator EC-909 die werkt op STE/TT en Falcon. Het is een getrouwe copie van de echte machine compleet met zijn sounds (bass, snare, toms, rim, clap, cymbals enz.) en zijn controle knoppen (pitch, volume attenuation, attack shape) die levensecht op het scherm staan. De andere toeters en bellen zoals MIDI triggering, tempo, bar length controls en een 'undo' zijn er ook. Op de Falcon kan je in real-time single bar patterns maken en die exporteren voor direct-to-disk sound of naar een sample editor. Een standaard-MIDI-file kan aangemaakt worden om in de sequencer te laden. Samenvattend dus:
Het product is gemaakt door 'Electric Cow'. Er is inmiddels ook een importeur: de ACN te Haarlem, tel.: 023-545.2000. De prijs is bijna honderd gulden. Nog een aantekening: het programma genereert geluid. De computer moet dat natuurlijk hardwarematig ook kunnen. Er zijn evenwel een aantal 1040 STf en fm computers die de audio-uitgangen missen. Ik zou zeggen: kijk eventjes op de achterkant van je computer of er wel audio-out is. ScannersOoit waren we blij met een handscanner maar met de dalende prijzen van de flatbed scanners ga je toch anders tegen je handscanner aankijken. Onze SCSI-poort geeft een aansluitmogelijkheid. Maar hoe staat het met de software? Die vraag ga je je direct stellen als je de Microtek E6 ziet: een aan/uit knop en verder is er niets in te stellen. Alles moet dus via software. Inmiddels is de E6 uitverkocht maar de opvolgers 330 en 630 zijn compatibel. En waar compatibel voor of mee?' zal de lezer zich nu afvragen. Met de Scan v1.08RI software van Homa Systems House uit Canada. Nu zult u denken dat dat oud nieuws is: in deze rubriek hebben we het geregeld over scanners en voor ons bruikbare software. Ik kom erop omdat in het Engelse Atari Computing nr. 10 een verslag staat van iemand die die spullen inderdaad heeft en gebruikt. Zijn Microtek E6 met ScanX verricht uitstekend dienst. Er kan met 600 dpi gescand worden in full color over een geheel A4-formaat. Door middel van een snelle prescan krijgt men een afbeelding waarin men via muis of toetsenbord kan aangeven welk deel gescand moet worden. De minimale resolutie is 75 dpi. Verder kan men vele zaken instellen zoals scansnelheid, kontrast, helderheid enz. Er is een nadeel: het ingescande wordt in het geheugen bewaard. Dat kan problemen geven want een A4 in maar 200 dpi full-color geeft een 20 Mb data massa. Een andere mogelijkheid is het scannen in grijstinten. Opslag in een (X)-IMG-format met 256 grijstinten is mogelijk. Aangezien men meestal met DTP-en toch in zwart/wit werkt is dit heel fijn. Ten gevolge van rastering krijg je altijd minder dan 256 grijswaarde tinten (tenzij je uitdraait met ongelooflijk veel dpi's). Momenteel is men met ScanX beperkt tot aanschaf van de volgende hardware: de Microtek E3+, de E6+, de typen E 630 en 330 en ook de V300. Men moet wel flink wat pixels op het scherm hebben: 640 x 400 is minimaal nodig. Op de Falcon kan je met high-color werken (16-bits kleur op het scherm). Kleur wordt niet alleen in Targa-format maar ook indien gewenst als TIFF opgeslagen. Het werkt onder multitasking met Geneva maar in hoeverre Magic en N.AES goed gaan is onbekend. Virus killenDe halfjaarlijkse update van de viruskiller van Richard Karsmakers is weer achter de rug. Op dit moment is het voor zover bekend de enige bij-de-tijdse virus opspoorder. Van het Duitse Toxis (de commerciële uitvoering van de PD-virus bestrijder 'Sagrotan') is de laatste tijd niets vernomen. U kunt de UVK (Universal Virus Killer) via de dealer bestellen. Directe verkoop voor ons land verloopt via de ACN te Haarlem, tel.: 023- 545.2000. Met UVK kan u tenminste de virussen 'Carpe Diem', en 'Pharaoh's Curse' detecteren. Terminal softwareVroeger gebeurde het vaker: via een modem belde men een BBS op en ging dan met een terminal programma aan de slag om commando's te geven en zaken op te vragen. Afgelopen zomer zijn de makers van Connect gestopt met de verdere ontwikkeling en is de laatste versie gewoon PD geworden. Die laatste versie werkte trouwens ook via MagicPC onder Windows95. Op een gewone ST, STE of TT kan men een terminal emulatie voor de types VT100/102/220 en Tek 4014 doen. Ook kleur is mogelijk als de hardware die tenminste bezit. Wij hebben Connect alleen maar gebruikt op een TT met groot z/w scherm. Wel moet men er op bedacht zijn dat Connect zelf een stel I/O-routines aansleept om wat meer snelheid te halen. Totale compatibiliteit is dus niet gegarandeerd. Downloaden kan men via het net Atari MesseOp 3 en 4 oktober is de halfjaarlijkse Atari Messe '98 gehouden in Neuss bij Düsseldorf Duitsland. Als het goed is dan zijn er medewerkers van dit blad aanwezig geweest en kunt u er elders in dit blad meer over lezen. ST NewsRichard heeft niet alleen de virus killer gemaakt, ook is hij vele jaren actief bezig geweest om het ST NEWS tijdschrift op disk samen te stellen en vol te schrijven. Al zijn oude disks heeft hij nu op het Internet gezet. Via zijn homepage zijn de teksten te bereiken voor download. Op te merken valt dat er ook een reference guide is om zaken terug te kunnen vinden. Bekijk het maar eens. ComprimerenLaatst werden we eventjes met de neus op een onaangenaam feit gedrukt. We hadden een set files en bijbehorende folders gecomprimeerd in een archief. Na uitpakken bij iemand anders ging er van alles mis. Na een hoop zoekwerk kwamen we achter de oorzaak: lege folders. Een comprimeerder is bedoeld om files bij elkaar samengeperst in één enkele file te zetten, het archief. Als een comprimeerprogramma de mogelijkheid biedt om de hiërarchische folderstructuur mee te nemen dan is dat logisch gezien een extraatje voor het gemak van de gebruiker. Het blijkt dat er talrijke comprimeerders zijn die het vertikken om lege folders mee te nemen. Let hier op, dat kan een hoop gezeur besparen! CAB updateEind deze zomer kwam CAB versie 2.7 uit. Wat er nu precies verbeterd is, ten opzichte van versie 2.5 of 2.6 is niet duidelijk geworden. Waarschijnlijk zijn dus wat bugs verwijderd. Een paar extra features zijn erbij gekomen zoals het wissen van entries uit de hotlist door ze op het afvalikoon van de Desktop te slepen (bij multitasking dus). Mensen die hoopten dat er iets Java-achtigs zou worden toegevoegd of dat HTML standaard versie 4 geïmplementeerd zou zijn, hebben het mis. Wat dus de toegevoegde waarde (DM 39,- voor de update) is, blijft onduidelijk. Mailing listEr is voor gebruikers van MagiC een niet-officiële mailing list. Voor belangstellenden waar je meer te weten kan komen over wat ze zich voorstellen te gaan doen. ST-ComputerHet is alweer tijden geleden dat de firma Maxon met Atari stopte. Het tijdschrift ST-Computer werd ondergebracht bij het 'Atari Inside' tijdschrift en abonneebestanden werden samengevoegd. Maar ja, qua inhoud was er wel degelijk sprake van een verlies. De laatste uitgave van het tijdschrift heeft nu de naam ST-Computer zonder meer aangenomen. Ook hebben ze ons voorbeeld gevolgd en kan men gratis kleine advertenties plaatsten in de rubriek te koop gevraagd/aangeboden. In een redactioneel wordt tezelfdertijd krachtig onder woorden gebracht dat ze doorgaan: met duizenden abonnee's is het lonend om het blad te blijven maken en het abonnementsverlies is zeer klein het laatste halfjaar. We zouden bijna hetzelfde kunnen schrijven in ons redactioneel. Ook wordt aangekondigd dat er een 'extra'-abonnement komt met vier keer per jaar een CD-ROM disk die door Delta Labs in elkaar wordt gezet. Een probleem waar ST-Computer ook mee te worstelen heeft is: hardware zoals printers, harddisks, scanners en CD-ROM drives is maar lastig ter beschikking te krijgen: de Atari-markt is te marginaal geworden. Maar de uitgeverij van ST-Computer gaat ook een blad voor de eveneens kleine Amiga-markt maken. Zo hopen ze twee vliegen in 1 klap te slaan. WenSuite'Het web op' kan niet alleen met het bekende CAB of het splinternieuwe Draconis maar ook met het al langer bestaande WenSuit van Franse origine. Versie 2.4 van deze web-browser met built-in mail en news is uitgekomen. Om het allemaal op een rijtje te zetten:
Of een browser goed bevalt hangt nu nog voor een groot gedeelte af van de bugs in de software. Het hangen van de browser omdat er een 'verkeerde' HTML-page binnenkomt moet gewoon niet voorkomen. De makers van WenSuite doen hun best maar met de toegenomen complexiteit van HTML is het lastig. HTML makenGa je web-pages maken dan kan je natuurlijk Penguin gebruiken, dat er speciaal voor gemaakt is en zeker voor beginners heel bruikbaar. Maar voor het serieuze werk (en als men wat vakkennis heeft vergaard) is de tekstbewerker Papyrus aan te raden, die sinds kort een HTML-export mogelijk maakt. Een andere oplossing is om uit te gaan van een zelf gemaakte tekst vol met aanwijzingen volgens 'UDO'. Een, we zullen het maar UDO-document noemen kan omgezet worden tot een HTML-document. En ook naar diverse andere tekst-formats. Maar hoe krijg je de noodzakelijk kennis? Door b.v. de handleiding voor HTML-4 door te nemen (te vinden in de PD-bibliotheek op disk B 276) of te kijken waar handleidingen en ook veel voorbeelden te vinden zijn. Ook kan je daar info over Java-gebruik binnen HTML vinden. Falcon PlusAlhoewel iedere Falcon een eigen persoonlijkheid heeft als het gaat om het aanbrengen van veranderingen in de hardware, zijn er nog steeds veel mensen die wat meer pit in hun Falcon wensen. Er zijn talrijke knutselprojecten bedacht. Een heel stel is te vinden in Noorwegen Een paar voorbeelden: DSP naar 50 MHz, FPU-accelerator, bus accelerator en 'screenblaster'. Zelfs is er iets bedacht voor de parity van de SCSI-bus. Op deze pages is ook een verwijzing naar ondersteuning van N.AES Zo zijn er Engelstalige RSC-files op te halen. Trouwens, hier op de redactie lukt het steeds beter om met N.AES (op basis van MinNT) te werken. Zo is het zelfs gelukt om PovRay 3 raytracer op de achtergrond te laten rekenen. Misschien dat u Piet Vogelaar er wel over hoort in zijn rubriek in dit blad. NVDI 5Een van de dingen waar heel vroeger beginnende ST-gebruikers over te klagen hadden was de langzame schermafhandeling. Gewoon letters in een window en typen ging vlot genoeg, maar zodra je met grafische afbeeldingen ging werken en het scherm opnieuw moest worden opgebouwd, dan had je een merkbare wachttijd. Al gauw kwamen er allerlei programma's die stukken code van Atari vervingen door snellere routines. Spoedig had nagenoeg iedereen NVDI als schermversneller aan het werk. Het is een van de meest gebruikte systeemprogramma's geworden. Een ander gebrek bij de standaard Atari-systeemsoftware was de minimale uitvoering van het zgn. GDOS-gedeelte. Dit is een soort algemeen grafisch systeem dat zorgt dat zowel het scherm als de printer in grafische mode bediend worden. De gebruiker geeft op voor elk aangesloten apparaat welke softwarematige driver daarvoor gebruikt moet worden en welke pixel-fonts gebruikt worden. Het gevolg was heel veel verwarring bij de gebruikers. Talrijke verhalen zijn er verschenen over de juiste samenstelling van de assign.sys file! Verbetering kwam met SpeedoGDOS van Compo. Je kon vector-fonts (in b.v. Speedo-format) gebruiken waarvan er heel veel beschikbaar zijn en een vectorfont kon gebruikt worden voor zowel het scherm als de printer. Dat maakt de zaak simpeler. Geen tig dezelfde pixelfonts die alleen van elkaar verschillen in grootte, in geschikheid voor printer of scherm, aantal dpi e.d. Aangezien NVDI ook in dezelfde pot zat te roeren kwamen de programmeurs ook met uitbreidingen en verbeteringen voor het gebruik van schermfonts en printerfonts. Zo kan je Speedo, TrueType en PostScript Type 1 fonts gebruiken. Maar helaas, al die ondersteuning op systeemniveau voor printers kwam te laat: bijna iedere applicatie had zijn eigen printerdriver bij zich: First Word Plus printerdriver, STAD-printerdriver, Calamus Printer Driver, enz. enz. Gelukkig rolt de geschiedenis weer een stukje terug want nu er via het GDOS-systeem goede en bij de tijdse printeraansturing beschikbaar is, hebben de nieuwste applicaties altijd de mogelijkheid tot printen via GDOS. Voordeel voor de makers van applicaties: ze hoeven geentientallen eigen printerdrivers meer te schrijven en uit te testen. In de loop der tijden hebben mensen hun Atari uitgebreid met grafische kaarten, AutoSwitch Overscan (om meer pixels op het ST-scherm te krijgen), multitasking operating systemen e.d. NVDI heeft deze ontwikkeling altijd bijgehouden en zo is er een versie voor MagiC, voor ET4000 grafische kaart e.d. Met de komst van versie 5.0 zijn al die verschillende NVDI-versies verleden tijd. De installatie is nu zo intelligent geworden en de zaak is zo modulair opgezet dat elke hardware configuratie herkend kan worden. Was het vroeger voor de gebruiker niet zo eenvoudig on de zaak naar wens te krijgen, nu is ook dat simpeler en logischer geworden. Als je deze versie (nieuwprijs f 180,-) koopt dan wil je natuurlijk ook dat je printer optimaal gebruikt kan worden. Zo wordt de betaalbare kleuren printer Epson Stylus Color 800 ondersteund tot de maximaal haalbare 1440 dpi mode. De HP-DeskJet printers hebben al tijden iets dat ColorRet heet en ook die functionaliteit is ingebouwd in de printerdriver ervoor. Inmiddels zijn er van Canon de BubbleJets die 1200 dpi halen. Ook dat wordt ondersteund evenals de 1200 DPI laserprinters van Lexmark Optra. Over het algemeen zijn de printerdialogen wat uitgebreider. Indien zinvol kan je helderheid, contrast en resolutie instellen voor je gebruikte printer. Zeker kleurprinten via GDOS is dus geen probleem meer. Het is natuurlijk wel zo dat, alhoewel NVDI op 1 installatie-disk past, men een harddisk moet hebben om alle fonts op te bergen en intern voldoende geheugen voor de extra functies en font-caches. Minder dan 4 Mb geheugen is niet aan te raden want dan komen applicaties gauw in de knel door geheugengebrek. Er zijn natuurlijk talrijke gereedschappen bijgeleverd om het de gebruiker makkelijk te maken. Hier moet even de Font-manager vermeld worden want zonder die verlies je gauw overzicht over welke fonts geladen zijn, welke geladen kunnen worden en dergelijke. Ook onder MagiC en N.AES kan men plezier hebben van NVDI. In de praktijk blijkt nl. de wens voor multitasking voor een groot gedeelte te berusten op 'ik wil niet op het printproces blijven wachten'. Men kan nu (vanzelfsprekend eigenlijk) het printen 'op de achtergrond' laten doen. Al met al: een Atari-computer zonder NVDI is als een kat zonder Whiskas. Video walkmanEen song kan niet meer populair worden zonder een bijbehorende video-clip. Logisch dus dat men gaat denken aan een soort walkman met beeld en geluid. Nu de eerste DVD-drives in draagbare uitvoering op de markt gaan komen is er dus een markt voor een LCD-bril. Sony komt met zoiets. De transparantie van de bril is te variëren zodat men niet geheel blind rondloopt. Men krijgt 640 x 480 kleurenpixels voor ogen. Helaas zijn beide display's parallel geschakeld dus stereo-zien is er niet bij. Het is natuurlijk wel vermoeiend om je omgeving in de gaten te houden en tegelijk naar een virtuele 17" monitor te kijken die op 50 cm afstand staat. Van de prijs ga je helemaal scheel kijken: 4000 gulden! Copyright © Rein Bakhuizen van den Brink Last updated on 1 september 1999 |
|
|